Günümüz teknolojisinde en çok dikkat çeken gelişme tabii ki yapay zeka. Yapay zekanın günden güne gelişmesi ise artık bu teknolojinin yapabildiklerini daha da inanılmaz hale getiriyor. Ancak pek çok alanı etkileyen bu gelişme sadece imkanları değil, bazı tehditleri de beraberinde getiriyor. İşte, bu tehditlerden biri de deepfake.
O halde bir yapay zeka teknolojisi olan ve aynı zamanda günümüz için bir tehdit olan deepfake’i daha yakından tanımak için “Deepfake nasıl yapılır?” ve “Deepfake nasıl tespit edilir?” sorularının cevaplarını öğrenmenin zamanı geldi.
Deepfake Nedir?
İlk olarak günümüzde sıkça karşılaştığımız bu kavramı açıklamakta fayda var. Peki, deepfake nedir? Deepfake kavramını yapay zeka teknolojisi kullanılarak oluşturulan sahte görüntüler ve videolar olarak tanımlamak mümkün.
Aslında yapay zeka temelli bu teknolojiye uzun süredir aşina olduğumuzu söyleyebiliriz. Sosyal medya araçlarında yüzünüzü ve sesinizi değiştiren filtreleri denediyseniz bu teknolojinin en temel halini biliyorsunuz demektir. Ancak bu teknolojinin geldiği son nokta ile deepfake artık sadece eğlenceli fotoğraflar veya videolar çekmemizi sağlayan bir teknolojiden öte günümüzün büyük bir tehdidi olarak karşımıza çıkıyor.
Deepfake Nasıl Yapılır?
Yapay zekanın gelişmesiyle hayatımıza giren deepfake ile bir insanın yüzü ve aynı şekilde sesi de farklı bir görüntüye aktaranabiliyor. Bunu yapabilmek için de önce bir hedef video veya görsel belirlenmesi gerekiyor. Sonrasında bu videoya veya görsele yerleştirilecek kişi ile ilgili bir koleksiyon oluşturularak yapay zekanın kişi ile ilgili farklı görüntüleri öğrenmesi sağlanıyor. Öğrenme gerçekleştikten sonra bu kişi, hedef videoya veya görüntüye aktaranabiliyor.
Bu sistem, bir yapay zeka teknolojisi olduğu için farklı verilere maruz kaldıkça öğrenme süreci sürekli olarak kendini geliştiriyor. Bu da demek oluyor ki sistem ne kadar çok ve farklı veriye maruz kalırsa o kadar gerçekçi görüntüler oluşturabiliyor. Çünkü deepfake teknolojisi, öğrenme sürecinde iki algoritmadan besleniyor. İlk algoritma, gerçek görüntülerin en iyi şekilde sahte kopyalarını oluşturmaya odaklanırken diğer algoritma da sahte görüntüdeki hataları tespit ediyor. Kısacası bu sistem, kendi içerisinde hataları giderme ve daha gerçekçi görüntüler oluşturma temelinde gelişmeye devam ediyor.
Deepfake’in Tehlikeleri Neler?
Deepfake sisteminin kusursuz görüntüler için sürekli kendini geliştirmesi ve bu sistem ile yapılabilecekler her ne kadar olağanüstü görülse de bu sistemle yapılabilecekler, aynı zamanda oldukça tehlikeli sorunlara yol açabilir. Çünkü deepfake ile istenilen kişinin görüntüsü, sesi ve hatta tüm bedeni başka bir görüntüye aktarılarak sahte görseller ve videolar yaratılabilir. Yani yanlış bilgilendirme, şantaj veya itibar zedelemesi gibi kötü amaçlar için de bu teknolojiyi kullanmak mümkün.
Deepfake genellikle medyada görünen yüzler için kullanılsa da aslında herkesin başına gelebilecek bir sorun. Çünkü amatör bir deepfake oluşturmak için sadece birkaç fotoğraf ve video yeterli. Günümüzde bir kişinin hemen hemen her anını sosyal medyada paylaştığı düşünülürse deepfake uygulamasının kötü kullanımı ile herkesin karşılaşması maalesef çok olası. Bu nedenle böyle bir durumun başınıza gelmesini istemiyorsanız dijital alanda veri güvenliğine dikkat etmeniz oldukça önemli.
Yapay Zeka ile Yapılan Video ve Görseller Nasıl Tespit Edilir?
Deepfake teknolojisinin yapabildiklerinden de anlaşıldığı gibi sosyal medyada veya bir web sitesinde gördüğünüz bir görüntü sahte olabilir. “Peki, bir videonun veya görselin sahte olup olmadığını nasıl anlayacağız?” diyorsanız aslında birkaç detaya dikkat ederek görüntülerin yapay zeka ile yapıldığını anlamanız mümkün. Bu tespit için dikkat etmeniz gerekenleri ise şu şekilde sıralayabiliriz:
- Bulanık veya belirsiz ayrıntılar: Yapay zeka ile yapılan video veya görsellerde özellikle saç ve ciltte belirgin geçişler yerine daha yumuşak geçişler ve kaymalar olabilir.
- Doğal görünmeyen aydınlatma: Çoğu zaman deepfake algoritmaları, model alarak alınan görüntülerin ışığını korur. Bu ışık, hedef video veya görselin ışığı ile uymazsa deepfake görüntüsündeki ışıklandırmanın doğal görünmemesine sebep olur.
- Ses ve görüntüde senkronizasyon bozukluğu: Yapay zeka teknolojisi ile video yapılıyorsa hedef videodaki ses ve görüntünün kaynak videolardaki kişi ile uyuşması gerekir. Çünkü görüntü otursa bile ses tam anlamıyla oturmayabilir. Bu da ses ve görüntüde senkronizasyon bozukluğuna neden olur.
- Güvenilir olmayan içerik kaynağı: Sahte bir görsel veya video dikkat çektiği için hızla yayılabilir. Ancak herkesin paylaşması, içeriğin doğru olduğu anlamına gelmez. Bu görüntünün doğruluğunu teyit etmek için içeriğin orijinal kaynağını bularak kim tarafından nerede paylaşıldığı incelenmelidir.
Kısacası deepfake tespiti için küçük detaylara dikkat etmek gerekir. Bu nedenle internette gördüğünüz video ve görsellere hemen inanıp bir sonuca varmadan önce tüm detayları kontrol etmeniz oldukça önemli.
Yapay zeka teknolojisinin gelişmesi ile hayatımıza giren bir diğer sistem olan ChatGPT hakkında da detaylı bilgi almak isterseniz “OpenAI ChatGBT Botu Nedir? Nasıl Kullanılır?” yazımızı okuyabilirsiniz.
MAPFRE Sigorta