Dijital ehliyet, her ne kadar adından dolayı ehliyet sisteminin dijitalleşmesi gibi düşünülse de aslında ticari amaçlı kara yolu taşımacılığını ilgilendiren bir konudur. Çünkü dijital ehliyet; yolcu veya eşya taşımak için kamyon, tır, otobüs gibi ticari araçları kullanan sürücülerin alması gereken bir karttır. “Peki, bu kartın amacı nedir?” sorusuna cevap vermek için de sayısal takograf sistemini incelemek gerekli.
O halde gelin, tüm detayları ile bu sistemi ve dijital ehliyetin başvuru süreçlerini incelemeye başlayalım.
Sayısal Takograf Nedir?
Dijital ehliyeti açıklamadan önce bu kartın kullanıldığı sayısal takograf cihazını keşfetmekte fayda var. Çünkü dijital ehliyet, temelde bu cihazın bulunduğu araçlarda kullanılan bir kart. Bu kartın özelliklerini daha iyi anlamanın yolu da takograf cihazının işlevini öğrenmekten geçiyor.
Takograf cihazını genel olarak araçların hareketini ve sürücülerin sürüş detaylarını otomatik veya yarı otomatik olarak göstermek ve kaydetmek için kara yoluyla taşımacılık yapan araçlarda sensör aracılığıyla vites kutusuna bağlanan ve araçların ön paneline monte edilen bir cihaz olarak tanımlamak mümkün. 1 Mayıs 2006 tarihinde ortaya çıkan Avrupa Birliği kararı ile de daha önce mekanik veya elektromekanik olarak kullanılan tüm takograf cihazları, sayısal takograf cihazları ile değiştirildi.
Bu değişimdeki amaç ise sayısal takograf cihazları ile kara yolu taşımacılığı yapan profesyonel sürücülerin faaliyetlerine ilişkin daha fazla veriyi güvenilir bir şekilde toplayarak kara yolu güvenliğini artırmaktır. Peki, sayısal takograf cihazları ile hangi bilgiler kaydedilir?
Hem kara yolu taşımacılığı yapan sürücüler hem de genel trafik güvenliği için büyük bir öneme sahip olan bu cihazların kaydettiği bilgileri şu şekilde sıralamak mümkün:
- Aracın katettiği mesafe
- Aracın hızı
- Sürüş zamanı
- Aracın çalışma veya hazır bulunma süreleri
- Sürücünün günlük dinlenme süreleri
Cihazın kaydettiği bilgilerden de anlaşıldığı gibi sayısal takograf cihazına, kara yolu taşımacılığı yapan araçların beyni diyebiliriz. Çünkü bu cihaz sayesinde araç ve sürücü hareketlerini takip etmek, sürücünün hız sınırı ve dinlenme süresi gibi kurallara uyup uymadığını görmek mümkün.
Dijital Ehliyet Nedir?
Tabii ki araçlarda bulunan sayısal takograf cihazının sürücü odaklı veri toplaması için bir bağlantıya ihtiyacı var. İşte, bu bağlantıyı kuran da sistemin diğer parçası dijital ehliyet.
Dijital ehliyet, sürücü kartı veya takograf kartı gibi isimlerle karşımıza çıkan bu ehliyet türü; aslında sürücülerin faaliyetlerini takip etmek, sürüş süresi ve dinlenme sürelerini kaydetmek için kullanılan bir elektronik karttır. Ulusal veya uluslararası eşya ve yolcu taşımacılığı yapan ve SRC 1-2-3-4-5 belgelerine sahip olan sürücülerin alması gereken bu kart sayesinde sürücülerin faaliyetleri sayısal takograf cihazına kaydedilebilir.
Ayrıca sürücülerin alması gereken dijital ehliyet dışında takograf cihazı ile bağlantı kurmak isteyen başka yetkililer için farklı kart türleri de bulunur. Tüm sayısal takograf kartlarını şu şekilde sıralayabiliriz:
- Sürücü kartı: Dijital ehliyet olarak da bilinen, kara yolunda ticari olarak yolcu ve eşya taşımacılığı yapan tüm sürücülerin alması gereken kart.
- Şirket kartı: Taşımacılık şirketlerinin araçlardaki takograf cihazlarının kaydettiği bilgilere ulaşmak ve bilgilere yetkisiz erişimi engellemek amacıyla kullandığı kart.
- Servis kartı: Temel olarak sayısal takografların takılması, açılması, kalibre edilmesi, kontrolü ve bilgi yüklenmesi için onay almış servislere verilen kart.
Dijital Ehliyet Başvurusu Nasıl Yapılır?
Yukarıda sıraladığımız kart tiplerinden de anlaşıldığı gibi takograf kartları, alacak kişi ve kuruma göre değişebilir. Ancak araç ve sürücünün faaliyetlerinin kaydedilmesi için ticari amaçlı taşımacılık yapan sürücülerin sürücü kartına yani dijital ehliyete başvurması gerekir.
Dijital ehliyet başvuru işlemleri, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) tarafından gerçekleştirilir. TOBB tarafından başvuru işlemlerine yönelik geliştirilen Sayısal Takograf Araştırma ve Uygulama Merkezi (STAUM) web sayfası üzerinden başvuru yapılabilir.
Bu web sayfası üzerinden dijital ehliyet başvurusu için yapılması gerekenleri ise şu şekilde sıralamak mümkün:
- Sayfanın sağ üst köşesinde yer alan “Kart İşlemleri” butonuna tıklayın
- Açılan giriş sayfasından “Giriş yap” butonuna tıklayarak e-devlet bilgilerinizle sisteme giriş yapın.
- Giriş yaptıktan sonra karşınıza kart seçeneklerinin sıralandığı bir sayfa çıkacak. Bu sayfada işlem yapmak istediğiniz kart için “Sürücü kartı” seçeneğine tıklayın.
- Ehliyet Seri No bilgisini girdikten sonra yeni kart başvuru adımlarına geçebilirsiniz.
- Sırasıyla iletişim bilgilerini girme, başvuru bilgilerini girme, biyometrik fotoğraf yükleme, imza yükleme, ehliyet bilgileri ve kart teslim bilgilerini girme adımlarını tamamlayın.
- Son adımda kart ücretini ödeyerek başvurunuzu tamamlayabilirsiniz.
Başvurunuz onaylandıktan sonra başvuru bilgilerinde kayıt merkezi olarak girdiğiniz ticaret odasından dijital ehliyetinizi teslim alabilirsiniz. Ayrıca STAUM web sayfası üzerinden online başvuru yerine kayıt merkezlerine giderek de dijital ehliyet başvuru işlemini gerçekleştirebilirsiniz.
Dijital Ehliyet Ücreti Ne Kadar?
Başvuru adımlarında da belirttiğimiz gibi dijital ehliyet başvurusu için kart ücretini ödemeniz şart. Kart ücretleri ise her yıl yeniden değerleme oranında güncellenir. “Peki, dijital ehliyet ücreti ne kadar?” diyorsanız kart tiplerine göre 2024 yılındaki güncel ücretler şu şekilde:
- Sürücü kartı ücreti: 765 TL
- Şirket kartı ücreti: 2.161 TL
- Servis kartı ücreti: 2.161 TL
Dijital Ehliyet Kaç Yıl Geçerli?
Unutmayın ki dijital ehliyetin belirli bir geçerlilik süresi bulunur. Geçerlilik süresini tamamlayan ehliyet sahiplerinin yeni kart alması gerekir. Geçerlilik süresi de sürücü ve şirket kartları için 5 yıl, servis kartı için de 1 yıldır.
Sonuç olarak sayısal takograf, kara yolu taşımacılığı yapan araçlar için zorunlu bir uygulamadır. Sayısal takograf cihazlarının çalışması ve veri depolaması için de akıllı kartların kullanılması şarttır. Bu nedenle taşımacılık faaliyeti gerçekleştiren sürücülerin dijital ehliyet alması oldukça önemlidir.
MAPFRE Sigorta