Doğanın zarar gördüğü durumlarda tüm canlı türleri için kaliteli bir yaşam alanı düşünmek oldukça zor. Gereken önem verilmediğinde ise belli bir zaman sonra yaşamı dahi düşünmek imkânsız hale gelebilir. Doğaya ve dünyaya en büyük zararı ise yanlış uygulamalar ve tüketim alışkanlıklarımızla bizler veriyoruz.
Sürdürülebilir yaşam ise işte tam bu bahsettiğimiz durumların önüne geçmek ve daha yaşanabilir bir dünyaya sahip olmak için önemli. Sürdürülebilir yaşam, söz konusu olduğunda en önemli noktalardan biri de elbette ki atık azaltma yöntemlerini hayatımızda uygulamak. Peki, atıkların azaltılması ve atıksız bir yaşam için yapılması gerekenler nelerdir?
Geri Dönüşüme Önem Verin
Atıkların geri kazanımı, sürdürülebilir bir dünya için oldukça önemli. Örneğin doğada yok olması yüzyıllar süren plastiği çöpe değil, geri dönüşüm kutularına attığınızda bu atığın dönüştürülmesine ve başka bir amaçla kullanılmasına katkı sağlayabilirsiniz. Peki, hangi maddeler geri dönüştürülebilir?
- Plastik
- Ahşap
- Alüminyum
- Metal
- Cam
- Tekstil ürünleri
- Pil
Evde çöp ve geri dönüşüm atıklarını ayrı noktalarda topladıktan sonra çöpleri çöp konteynerına, atıkları ise geri dönüşüm kutularına atabilirsiniz. Fakat bu noktada minik bir hatırlatma yapalım: Farklı atık tipleri farklı geri dönüşüm kutularında toplanabilir. Örneğin belediyeler; cam, pil ve plastik atıkları genellikle farklı konteynerlara atmanızı isterler.
Atıklarınızı geri dönüşüm kutularına atmanın yanı sıra evinizde de bazı ürünleri geri dönüştürebilirsiniz. Peki, evde geri dönüşümü nasıl yapabilirsiniz? Örneğin balkonunuzda yer vermeyi düşündüğünüz bitkileriniz için plastik şişelerden ya da teneke kutulardan saksı yapmak oldukça fazla yararlanılan bir fikir. Hatta dilerseniz yaptığınız bu saksıları boyayarak ev dekorasyonuna katkı da sağlayabilirsiniz.
Doğada yok olması yüzyıllar süren plastiğin geri dönüşümü başta olmak üzere atıkların geri dönüşümü elbette ki önemli. Fakat sadece geri dönüşüm ile sürdürülebilir yaşama yeteri kadar destek veremeyebilirsiniz. Zor olsa da amacınız sıfır atık (zero waste) olmalı. Evet, bu belki yaşadığımız dünyada gerçekleştirilmesi oldukça zor bir hedef; ama buna yaklaşmak için çalışabilirsiniz.
Ambalajlı Atıklara Veda Edin, Tüketeceğinizi Evde Üretin
Ambalajlı ürünler demek, daha fazla atık demek! Eğer hayatınızdan atıkları çıkarmaya karar verdiyseniz bazı değişikliklere açık olmanız, hatta onları uygulamanız gerekiyor. Mesela marketten aldığınız kağıt ya da teneke kutu içindeki domates püresi yerine mevsiminde domates alıp evinizde konserveler hazırlayarak atık oranınızı düşürebilirsiniz. Tabii ki bu öneriyi pek çok meyve ve sebze için uygulayabileceğinizi belirtmeden geçmeyelim. Hazırladığınız konserveler ve derin dondurucuya depoladığınız meyve-sebzeler sayesinde atıksız mutfağı hayal olmaktan çıkarabilirsiniz. Üstelik bu sayede daha sağlıklı bir şekilde beslenmeniz de mümkün!
Pek çok temizlik ürünü, atık yönetimi konusunu zorlaştırmasının yanı sıra içeriğinde bulunan zararlı maddeler nedeniyle doğaya da zarar verebilir. Hem atıkları azaltarak hem de zararlı maddelerin doğal kaynaklarımıza karışmasını önleyerek sürdürülebilir yaşama destek verebilirsiniz. Bunu nasıl mı yapacaksınız? Oldukça basit: Dilerseniz ekolojik temizlik ürünleri satın alabilir ya da kendi temizlik ürününüzü kendiniz hazırlayabilirsiniz.
Tek Kullanımlık Yerine Uzun Ömürlü Ürünleri Tercih Edin
Sadece bir kez kullanılabilecek şekilde üretilen ürünlere “kullan-at ürünler” adı veriliyor. Kullan-at ürünler aslında doğanın kirliliğini yüksek oranda etkileyen ürünler. Mesela marketten aldığınız yiyeceğin üzerindeki plastik ambalaj ya da bir kez kullanıldıktan sonra atılan piller… Oysa daha uzun ömürlü bir şekilde kullanılmak için üretilen ürünler hem doğayı hem de bütçenizi koruyabilirler. Nasıl mı?
Tek kullanımlık piller yerine şarj edilebilir piller alabilirsiniz. Söz konusu mutfakta kullandığınız ürünler olduğunda ise kâğıt havlular yerine kumaş el bezlerini kullanabilirsiniz. Yağlı kâğıtlardan, tek kullanımlık buz torbalarından ya da streç filmlerden ise tamamen vazgeçmekte fayda var. Örneğin streç filmler yerine saklama kaplarını tercih edebilir ve bu ürünleri uzun süre kullanabilirsiniz. Bu sayede hem kâğıt hem de plastik atık oranını azaltabilirsiniz.
Her ne kadar yapılan düzenleme sonrasında plastik poşetlerin ücrete tabi olması, plastik poşet tüketimini azaltsa da minik bir not olarak plastik poşet kullanımı yerine bez çantaları ya da fileleri tercih edebileceğinizi de hatırlatmakta fayda var.
İhtiyacınız Olanı Satın Alın
Kabul edelim ki dünyamız tüketim üzerine kurulu. Eğer amaç az atıklı yaşam ise tüketeceklerimizi ve satın alacaklarımızı da gözden geçirmekte ve bu konuda dikkatli davranmakta yarar var. Bu noktada, satın almak istediklerinizin ihtiyaç mı, yoksa sadece bir istek mi olduğunu düşünmek oldukça işe yarar bir yöntem. Örneğin bir ayakkabı almak istiyorsunuz diyelim. Oysa evinizde ihtiyacınızı karşılayacak birkaç çift ayakkabınız zaten var. Yeni bir ayakkabı aldığınızda aslında ihtiyaç dışında tüketim yapmış ve kullanılabilir durumda olan ayakkabınızı çöpe atmanız nedeniyle sürdürülebilir yaşamı olumsuz etkilemiş oluyorsunuz. Atıkların azaltılması ve doğal kaynakların korunması konusunda ihtiyacınız olmayan ürünleri satın almamak da oldukça önemli bir madde. Yeni ayakkabı satın almak yerine eskisini tamir ettirebilir ve böylece hem doğayı hem de bütçenizi koruyabilirsiniz.
Enerji Tüketimi de Sürdürülebilir Yaşama Dâhil
Sürdürülebilir yaşam dendiğinde akıllara genellikle atıkların azaltılması için yapılması gerekenler gelse de aslında enerji tüketimi konusu da bir o kadar önemli. Yaşam alanlarında ve iş yerlerinde elektrik, su ve doğalgaz gibi enerji tüketimini minimumda tutmaya özen göstermelisiniz. Enerji tasarrufunun, bütçenize yük olma durumunun yanı sıra doğal kaynakların tüketimiyle ilgili bir durum olduğunu unutmamalısınız. Ayrıca faturalarınızı e-mail adresinize yönlendirmeniz ve online olarak ödemeniz, kâğıt israfını da engelleyecek bir çözüm.
Tüketimi azaltmak için daha az enerji harcayan LED ampulleri tercih edebilir, sensörlü banyo bataryaları kullanabilir ya da güneş enerjisi ile suyu ısıtabilen cihazları tercih edebilirsiniz. Ayrıca imkânınız varsa benzinli arabalar yerine elektrik enerjisi ile çalışan arabaların dünyaya daha az zarar verdiği gerçeğini göz önünde bulundurarak tercihinizi elektrikli araçlardan yana kullanabilirsiniz. Ulaşım noktasında ayrıca özel araçlar yerine toplu taşıma araçlarının ya da bisiklet gibi insan gücü ile çalışan ulaşım araçlarının sürdürülebilir bir dünya için daha yararlı olduğunu unutmamalısınız.
Kısacası hayatınızda yapacağınız minik değişiklikler, sürdürülebilir yaşam ve daha yaşanılası bir dünya için çok önemli adımlar olabilir!