Elde edilen kazançlardan veya ekonomik faaliyetlerden kesilen farklı vergi türleri mevcuttur. Bu vergilerden biri de gelir vergisi.
Gelir vergisi, adından da anlaşılacağı gibi gelir sahibi olan herkesi ilgilendiren bir vergi türü. “Peki, ne kadar gelir vergisi ödemem gerekli?” diye düşünüyorsanız da bunun aslında kazancınıza bağlı olduğunu bilmeniz şart. Çünkü gelir dilimlerine göre uygulanacak vergi oranları değişir ve bu gelir dilimleri her sene güncellenir. Bu nedenle gelir vergisi hesabı yaparken öncelikle güncel gelir vergisi dilimlerini bilmekte fayda var.
O halde gelin, tüm detayları ile “Gelir vergisi nedir ve kimleri kapsar?” ve “2024 gelir vergisi dilimleri nelerdir?” gibi soruların cevaplarına göz atalım.
Güncel gelir vergisi dilimlerine geçmeden önce sıklıkla karşılaştığımız bir vergi türü olan gelir vergisini daha detaylı inceleyelim.
Gelir Vergisi Nedir?
Gelir vergisi, bir kişinin elde ettiği kazançtan belirlenen oranda kesilen vergi türüdür. Örneğin bir işveren, çalışanlarına ödeme yaparken bu ödeme çalışanların kazancı olduğu için gelir vergisi de ödemek durumundadır. Ancak sadece maaş ödemeleri değil, ticari ve zirai kazançlar, serbest meslek kazançları, gayrimenkul sermayeleri de gelir vergisine tabidir.
Kısacası elde edilen her bir kazanç üzerinden gelir dilimine göre kesilen vergiye gelir vergisi denir. Gelir vergisi mükellefleri ve gelir vergisinden istisna olan haller gibi bu vergiye dair tüm detaylar ise Gelir Vergisi Kanunu ile belirlenir.
Gelir Vergisi Kimlerden Kesilir?
Gelir vergisi tanımında da belirttiğimiz gibi her türlü kazanç için gelir vergisi ödenmesi gerekir. Bunun yanı sıra gelir vergisi ödeme yükümlülüğü olan kişiler de Gelir Vergisi Kanunu kapsamında açıkça belirtilir.
Ticari, zirai, ücret veya gayrimenkul fark etmeksizin bir şekilde kazanç elde eden herkes elde ettiği bu gelir üzerinden gelir vergisi ödemekle yükümlüdür. Buna ek olarak kişinin Türkiye’de ikamet ediyor olması şarttır. Ayrıca kişi, Türkiye’de tam zamanlı ikamet etmiyor olsa bile eğer 6 aydan fazla Türkiye’de kalıyor veya dar mükellefiyet durumu varsa gelir vergisi mükellefi kapsamına girer.
Gelir vergisi, ücretli çalışanları yani maaşlı çalışanları da kapsar. Burada merak edilen konu ise çalışanların geliri üzerinden ödenmesi gereken vergiyi kimin ödediğidir. Şöyle ki çalışanların gelirine yönelik ödenmesi gereken gelir vergisi, çalışanın brüt maaşı üzerinden kesinti yapılarak işveren tarafından çalışan adına ödenir.
Gelir Vergisi Nasıl Hesaplanır?
Gelir vergisi hesaplaması, gelir dilimine göre belirlenen ve yıllık olarak düzenlenen vergi oranına göre yapılır. Bu nedenle bir kişinin kazancından dolayı ödemesi gereken senelik gelir vergisi tutarını hesaplaması için öncelikle hangi gelir diliminde yer aldığını ve buna göre hesaplamada dikkate alması gereken gelir vergisi oranını bilmesi oldukça önemlidir.
2024 Gelir Vergisi Dilimleri
Gelir vergisi hesabında temel alınan gelir dilimlerine göre vergi oranları senelik olarak güncellenir. 30 Aralık 2023 tarihli ve 32415 sayılı Resmî Gazete 2. Mükerrer’de yayımlanan Gelir Vergisi Genel Tebliği ile güncellenen 2024 yılı gelir vergisi oranları ise şu şekildedir:
| Gelir dilimi | Vergi oranı |
| 110.000 TL’ye kadar | %15 |
| 230.000 TL’nin 110.000 TL tutarından 16.500 TL, fazlası için | %20 |
| 580.000 TL’nin 230.000 TL tutarından 40.500 TL, fazlası için | %27 |
| 3.000.000 TL’nin 580.000 TL tutarından 135.000 TL, fazlası için | %35 |
| 3.000.000 TL’den fazla tutarlarda 3.000.000 TL’lik kısım için 982.400 TL, fazlası için | %40 |
Yukarıdaki tabloda yer alan gelir dilimi sınırları doğrultusunda uygulanacak vergi oranına göre gelir vergisi hesaplaması yapılabilir.
Bir örnek üzerinden açıklamak gerekirse: Aylık brüt geliri 20.000 TL olan bir çalışanı ele alalım. Bu çalışanın yıllık geliri 240.000 TL olur. Yıllık gelirine göre de %20’lik vergi dilimine girer. Buna göre hesaplama şu şekilde yapılabilir:
- Yıllık gelirin 110.000 TL’ye kadar olan kısmı için 16.500 TL gelir vergisi vardır.
- Gelirin 110.000 TL’yi aşan kısmı için yani yıllık geliri olan 240.000 TL’den 110.000 TL’yi çıkardığımızda kalan 130.000 TL için vergi oranı %20’dir.
- 130.000 TL için gelir vergisi 130.000 x 0,20 = 26.000 TL olur.
- Buna göre bu çalışanın yıllık gelir vergisi tutarı 16.500 TL + 26.000 TL = 42.500 TL olarak hesaplanır.
Kısacası aylık geliri 20.000 TL olan bir kişinin yıllık 42.500 TL gelir vergisi ödemesi gerekir. “Peki, gelir vergisi nasıl ödenir?” diye merak ediyorsanız “Dijital Vergi Dairesi” üzerinden veya Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yetkilendirilen “Anlaşmalı Bankalar” ile bu ödemeyi kolaylıkla yapmanız mümkün.
Çalışanların maaş hesabını yaparken gelir vergisine ek olarak dikkat edilmesi gereken bir diğer kesinti de sigorta primidir. Çünkü sigorta primi de çalışanların brüt maaşı üzerinden kesinti yapılarak işveren tarafından çalışanlar adına ödenmelidir. “Peki, çalışanların sigorta primi nasıl hesaplanır?” diye düşünüyorsanız sigorta primi hakkındaki tüm detayları öğrenmek için “Sigorta Primi Nedir? Çalışan Sigorta Primi Ne Kadar?” yazımızı okuyabilirsiniz.
MAPFRE Sigorta