Bir çalışan; yaşa, cinsiyete, işe giriş tarihine göre belirlenen prim gün sayısını yani hizmet süresini doldurduktan sonra emeklilik hakkı kazanır. Tüm şartlar yerine getirildiği takdirde emekli olan çalışan, emeklilik aylığı alabilir ve sağlık hizmetlerinden yararlanabilir. Peki, aktif olarak bir işte çalışmayan kişiler emekli olabilir mi? Evet, isteğe bağlı sigorta ile bu mümkün.
Emekli olmak ve sağlık hizmetlerinden yararlanmak için kişiler, kendi tercihleriyle isteğe bağlı sigorta yaptırabilir. “Peki, nasıl?” diye merak ediyorsanız gelin, tüm detayları ile isteğe bağlı sigorta sistemini inceleyelim.
İsteğe Bağlı Sigorta Nedir?
İsteğe bağlı sigorta, herhangi bir işte çalışmayan kişilere emeklilik hakkı sağlayan sigorta sistemidir. Bu uygulamada kişiler, isteğe bağlı sigorta kapsamında prim bedelini kendileri ödeyerek sigorta sistemine katılabilir. Böylece isteğe bağlı sigorta ile herhangi bir işverene bağlı olmadan kişiler, kendi istekleriyle sigorta primlerini ödeyerek emeklilik ve sağlık hizmetleri gibi sigorta yardımlarından yararlanabilir.
İsteğe Bağlı Sigortaya Kimler Başvurabilir?
İsteğe bağlı sigorta sisteminden yararlanmak için tabii ki belirli şartları yerine getirmek gerekli. Bu şartlar Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigorta Kanunu’nun 50. maddesinde belirtilir. Kanun kapsamında isteğe bağlı sigorta için gerekli şartları şu şekilde sıralayabiliriz:
- 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na tabi zorunlu sigortalı olmayı gerektirecek şekilde çalışmamak
- Sigortalı olarak çalışılsa bile ay içerisinde 30 günden az çalışmak ya da tam gün çalışmamak
- Sigortalılık nedeniyle aylık bağlanmamış olmak
- 18 yaşını doldurmak
- İsteğe bağlı sigorta dilekçesiyle Sosyal Güvenlik Kurumu’na başvuruda bulunmak
Bu şartlara ek olarak başvuran kişinin Türkiye’de ikamet etmesi gerekir. Ancak Türkiye ile uluslararası sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelere çalışmak için giden Türk vatandaşları da isteğe bağlı sigortalı olabilir. Bu kişiler için Türkiye’de ikamet şartı aranmaz.
Ayrıca kanun kapsamında sadece Türkiye’de ikamet etme durumu belirtildiği için Türkiye’de çalışan yabancı uyruklu çalışanlar da isteğe bağlı sigortadan yararlanabilir.
İsteğe Bağlı Sigorta Başvurusu Nasıl Yapılır?
Yukarıda belirtilen tüm şartları yerine getiren kişiler, isteğe bağlı sigorta başvurusu yapabilir. “Peki, başvuru için neler gerekli?” diyorsanız hemen başvuru detaylarını inceleyelim.
İsteğe bağlı sigorta başvurusu için iki seçenek bulunur. İlk seçenek olarak Sosyal Güvenlik İşlemleri Yönetmeliği ekinde yer alan “İsteğe Bağlı Sigorta Giriş Bildirgesini” doldurup yaşadığınız yerdeki Sosyal Güvenlik Müdürlüğü’ne belgeyi teslim edebilirsiniz.
Ancak daha pratik bir yöntemle başvuru yapmak istiyorsanız ikinci seçenek olan e-devlet üzerinden de isteğe bağlı sigorta başvurusu yapmanız mümkün. E-devlet sistemine giriş yaptıktan sonra Sosyal Güvenlik Kurumu sayfasında yer alan “İsteğe Bağlı Sigortalılık” alanından sigorta türüne göre seçiminizi yapıp kolaylıkla isteğe bağlı sigorta başvurunuzu oluşturabilirsiniz.
İsteğe Bağlı Sigorta Primi Nasıl Hesaplanır?
İsteğe bağlı sigorta kapsamında ödenecek tutar, prime esas günlük kazanç alt sınırı ile üst sınırı arasında olması şartıyla sigortalı tarafından belirlenir. Belirlenen tutar üzerinden de %32 oranında isteğe bağlı sigorta primi ödenir.
%32 oranındaki isteğe bağlı sigorta prim oranının %20’si yaşlılık ve malullük gibi durumları kapsayan uzun vadeli sigorta kolları için kesilirken %12’si ise genel sağlık sigortasını kapsar.
Günlük kazanç alt sınırı ve üst sınırı ise Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 82. maddesi esas alınarak belirlenir. Buna göre günlük kazanç alt sınırı, güncel asgari ücretin 30’da 1’i olarak alınırken üst sınır, günlük kazanç alt sınırın 7,5 katıdır.
Günlük kazanç alt sınır ve üst sınır hesaplama detaylarına göre 2023 güncel asgari ücrete göre aylık alt ve üst kazanç şu şekildedir:
| Günlük kazanç alt sınırı | Aylık kazanç alt sınırı |
| 447,15 TL | 13.414,50 TL |
| Günlük kazanç üst sınırı | Aylık kazanç üst sınırı |
| 3.353,63 TL | 100.608,90 TL |
İsteğe bağlı sigorta primi hesaplanırken tüm bu oranlar ve güncel tutarlar dikkate alınmalıdır.
Örneğin tüm bu hesaplama detaylarına göre isteğe bağlı sigorta primi için aylık kazanç alt sınırını baz alan bir kişinin ödemesi gereken isteğe bağlı sigorta prim tutarı 4.292,64 TL olur.
Kısacası isteğe bağlı sigorta ile aktif olarak çalışmasanız bile sigorta primini kendiniz ödeyerek emekli olmanız ve sağlık hizmetlerinden yararlanmanız mümkün. Peki, çalışmanız halinde emeklilik prim gün sayısı nasıl hesaplanır, biliyor musunuz? Bu sorunun cevabını öğrenmek ve emeklilik şartları ile ilgili detaylı bilgi almak için “Emeklilik İçin Prim Gün Sayısı Nedir? Emeklilik Sorgulama Nasıl Yapılır?” yazımızı okuyabilirsiniz.
MAPFRE Sigorta