Günlük hayatta stres, tabii ki her yerde karşılaşabileceğimiz bir durum. Çünkü iş yeri, okul, ev, şehir hayatı fark etmeksizin her yerde stres faktörlerine maruz kalabiliyoruz. Bu nedenle de genel olarak stres, baş edilmesi ve hatta tamamen ortadan kaldırılması gereken bir durum olarak karşımıza çıkıyor.
Peki, stres gerçekten bu kadar korkulması gereken bir durum mu? Aslında stres, sanılanın aksine korkulması gereken bir durum değil. Çünkü stres, belirli bir düzeyde yaşandığı müddetçe insanlar için hayati ve gerekli bir tepkidir. Kısacası stresin pozitif yanları da mevcut diyebiliriz. Buna da iyi stres, bir diğer adı ile eustress deniyor.
O halde gelin, sadece olumsuz bir duygu durumu olarak bilinen stresin pozitif tarafı olan iyi stresi daha yakından tanıyalım.
İyi Stres Nedir?
İyi stres veya eustress olarak tanımlanan stresin olumlu tarafını Amerikan Psikoloji Derneği optimum düzeyde uyarı ile doyum ve başarı duygusu yaratan pozitif stres tepkisi olarak tanımlıyor. Peki, bu tepkinin özellikleri neler?
İyi strese, olumsuz etkileri ile karşımıza çıkan kronik stresin aksine uzun süreli bir etkiden öte kısa süreli ve yönetilebilir bir duygu durumu demek mümkün. Bu kısa süreli stres tepkisi de yeni deneyimlere açık olmamızı sağlayan ve motive edici bir yapıya sahip.
Aslında iyi stresin oluşturduğu bu olumlu etkilerin temelinde ise adrenalin hormonu bulunuyor. Çünkü stres anında vücudumuz, adrenalin hormonu salgılar. Bu hormon, vücudumuzda avuç içlerinin terlemesi ve hızlı nefes alma gibi fiziksel tepkilerin oluşmasına sebep olur. Ancak diğer bir açıdan da adrenalin hormonu, uyaranlara karşı daha dikkatli olmamıza yardımcı olur. Bu da düşünme ve analiz etme yeteneğini olumlu yönde etkiler. Özetle stres anında yaptığımız bir işe, çalışmaya veya deneyime daha odaklı hale gelebiliriz.
İyi Stres ve Kronik Stres Arasındaki Farklar Nelerdir?
İyi stresin özelliklerinden de anlaşıldığı gibi bu stres türü, kronik stresten oldukça farklı. Bu nedenle de iyi stres ve toksik stres olarak da adlandırılan kronik stresi, birbiriyle karıştırmamakta fayda var.
“Peki, bu iki stres türünün farkları neler?” diyorsanız şimdi, iyi stres ve kronik stres arasındaki farkları aşağıdaki tablo üzerinden daha detaylı inceleyelim:
| İyi Stres | Kronik Stres |
| Kısa süreli olarak ortaya çıkar ve yönetilebilir. | Uzun süreli yaşanır ve yönetilmesi daha zordur. |
| Performansı yükseltir ve öğrenmeyi teşvik eder. | Genel olarak performansı düşürerek mental ve fiziksel sağlık açısından farklı sorunlara yol açabilir |
| Enerji seviyesini ve motivasyonu yükseltir. | Motivasyon üzerinde olumsuz etkilere neden olabilir. |
| Yeni bir deneyime veya ortama uyum sağlamaya yardımcı olur. | Her türlü yenilik, zorluk olarak algılandığı için adaptasyonda güçlük yaşanabilir. |
Farklarından da görüldüğü gibi iyi stres, aslında anlık olarak ortaya çıkan ve yönetilebildiğinde olumlu etkilere sahip bir stres türü. Kronik stres ise stresin yaygın olarak bilinen ve uzun süreli bir şekilde devam eden olumsuz tarafı.
Özetle stresi yönetemediğimiz durumda bu stres hali, olumsuz etkilere sahip kronik strese dönüşebilir. Bu nedenle de önemli olan stresi ortadan kaldırmak değil, yaşadığımız stresi yönetebilmek diyebiliriz.
İyi Stresin Hayatımıza Etkileri Neler?
Günlük hayatta yaşadığımız stresi yönettiğimiz takdirde iyi stresin olumlu etkilerinden faydalanmamız mümkün. “Peki, iyi stresin faydaları nelerdir?” diyorsanız bu stres türünün hayatımıza olumlu etkilerini şu şekilde sıralayabiliriz:
- İyi stres, kişiyi hedeflerine ulaşmak için motive edici bir etkiye sahiptir.
- Stres, anlık ve yönetilebilir bir şekilde yaşanırsa odaklanmayı ve verimliliği artırarak performansın yükselmesine yardımcı olabilir.
- Kısa süreli yaşanan stres, o anda yapılan işe veya çalışmaya daha fazla odaklanmaya yol açtığı için yaratıcı düşünme ve problem çözme yeteneklerini geliştirmeye katkı sağlar.
- Stresli anlarda salgılanan adrenalin, daha enerjik hissetmeye yol açar. Bu da harekete geçmeyi daha kolay hale getirir.
Tüm bu faydalardan da anlaşıldığı gibi stresin, motive eden ve harekete geçiren bir etkisi de mevcut. Bu etkiden faydalanmak için de stresin hayatın akışında ortaya çıkan bir duygu hali olduğunu kabul etmek ve bu duygu halini ortadan kaldırmaya çalışmak yerine stres yönetimi yapabilmek oldukça önemli. Tabii ki yaşadığınız stres, kronik bir hal aldıysa ve yönetmek güçleştiyse profesyonel destek almayı ihmal etmeyin.
Ancak unutmayın ki stresi, dikkat edeceğiniz birkaç unsur ile daha iyi yönetebilirsiniz. “Peki, ne yapmam gerekli?” diye merak ediyorsanız “Stresten Uzaklaşmanın Yolları: Stres Yönetimi Nasıl Yapılır?” yazımızı okuyarak stres yönetiminde dikkat edilmesi gerekenleri keşfedebilirsiniz.
MAPFRE Sigorta