Süt ve süt ürünleri tükettiğinizde karnınızda bir ağrı veya şişkinlik hissediyor musunuz? Vücudunuzdaki rahatsızlıklar; bisküvi, kurabiye gibi paketli gıdalar tükettiğinizde de oluyor mu? Bu belirtiler sizin laktoz intoleransına sahip olduğunuzu gösteriyor olabilir. “Peki, ne yapmalıyım?” diye düşünüyorsanız laktoz ve laktoz intoleransı hakkında tüm merak edilen soruların cevaplarını birlikte incelemeye başlayalım.
Laktoz Nedir?
Günümüzde sık karşılaşılan bir rahatsızlık olan laktoz intoleransının detaylarına geçmeden önce bu rahatsızlığa sebebiyet veren laktoz nedir onu öğrenelim.
Memeli canlıların sütündeki bir karbonhidrat türü olan laktoz hem anne sütünde hem de hayvansal sütlerde bulunur. Süt şekeri olarak da bilinen laktoz aslında bir enerji kaynağıdır. Özellikle bebeklerin beyin, sinir dokuları, diş ve kemik gelişimi için oldukça önemlidir. Ancak kalıtsal olarak veya farklı hastalıklardan kaynaklı olarak zamanla sindirim sisteminin güçsüzleşmesi ile laktozun sindirilmesinde problem yaşanabilir. Bu problem ise laktoz intoleransıdır.
Laktoz İntoleransı Neden Olur?
Bağırsaklarda laktozun parçalanmasını sağlayan laktaz enziminin yeteri kadar üretilememesi durumunda bir sindirim sistemi rahatsızlığı olan laktoz intoleransı ortaya çıkar. “Peki, laktozun sindirilmesi neden gerekli?” diye merak ediyorsanız bunun için laktozun yapısını incelememiz gerekli.
Süt şekeri de denilen laktoz, glukoz ve galaktozdan oluşan bir şeker disakkarittidir. Vücudun, laktozun faydalarından yararlanabilmesi için bu disakkaritin laktaz enzimleri ile bağırsaklarda parçalanarak kan dolaşımında emilmesi gereklidir. Eğer kişinin laktaz enzimi az veya hiç yoksa laktoz parçalanmadan kalın bağırsağa aktarılır. Laktoz emilim sürecinden çıkan bu durum, vücudun tepki vermesine sebep olur. Bu tepkilerin tümü ise laktoz intoleransı olarak bildiğimiz rahatsızlığın belirtileridir.
Laktoz İntoleransınız Olduğunu Nasıl Anlarsınız?
Laktoz, sindirilmeden kalın bağırsağa geçerse bakteriler tarafından fermantasyona uğrar. Tabii ki bu durum, vücutta bazı rahatsızlıklara sebep olur. Laktoz intoleransı belirtileri diyebileceğimiz bu rahatsızlıklar ise şunlardır:
- Mide bulantısı
- Şişkinlik
- Karında ağrı veya kramp
- Gaz
- İshal
Süt ve süt ürünleri tüketildiğinde vücudun verdiği tüm bu tepkiler, laktoz intoleransının nedeni olabilir. Ancak tüm bu belirtilere sahip olsanız bile laktoz intoleransına sahip olup olmadığınızı anlamak için kesinlikle doktorunuza başvurmalı ve laktoz intoleransı testi yaptırmalısınız.
Laktoz İntoleransı Test Çeşitleri Nelerdir?
Laktoz intoleransı tanısı için test yapılması şart. Ancak tanının konulmasını sağlayan farklı test çeşitleri mevcut. Bu testler nedir ve nasıl uygulanır, merak ediyorsanız uygulanan tüm testleri birlikte inceleyelim:
- Hidrojen solunum testi: Bu testte öncelikle sizden laktozlu bir gıda tüketmeniz istenir. Testin uygulanması için laktoz tüketiminden sonra 10-15 dakika aralıklarla balon şeklinde poşetlere üflemeniz gerekli. Buradaki amaç, nefesinizdeki hidrojen oranını ölçmektir. Sindirilmemiş laktoz, bağırsaklarda hidrojen oluşturduğu için laktoz sindirimi yapabilenlerde hidrojen oranı düşükken laktoz intoleransı olan kişilerde hidrojen seviyesi yüksektir.
- Dışkı asidi testi: Laktozun kalın bağırsaktaki fermantasyonu ile dışkıda laktik asit oluşur. Bu test ile gaita örneği alınarak dışkıdaki laktik asit oranı analiz edilir.
- Laktoz tolerans testi: Bu testin uygulanması için laktoz yüklemesi yapılmadan önce kişiye kan ve idrar tahlili yapılır. Daha sonra vücuda laktoz yüklemesi yapılarak tekrar tahlil yapılır. Yükleme öncesi ve sonrası sonuçlar karşılaştırılarak laktoz intoleransı tanısı konulur.
Tüm bu testler dışında eğer doktorunuz, laktoz intoleransının genetik sebeplerden kaynaklı olduğunu düşünürse ek olarak genetik test de yaptırmanızı isteyebilir. Böylelikle bu hastalığın kalıtsal olup olmadığı hakkında detaylı bilgi sahibi olunabilir.
Laktoz İntoleransı için Nelere Dikkat Edilmelidir?
Testinizi yaptırıp laktoz intoleransınızın olduğunu öğrendiyseniz artık yediklerinize dikkat etmelisiniz. Süt ve süt ürünleri, laktoz içeren başlıca gıdalar olduğu için minimum seviyede tüketmeniz veya tamamen hayatınızdan çıkarmanız gerekiyor. Bunun dışında çikolata, bisküvi, kurabiye gibi paketli gıdaların birçoğunda da süt tozu bulunduğundan gıda seçimlerinde daha dikkatli olmanız şart.
Yaşam standartlarını etkileyen bu rahatsızlığa özel olarak beslenmenizi düzene oturtmak için bir diyetisyenden yardım almanız oldukça önemli. Çünkü laktoz inteloransınız düşük olsa bile tüketim alışkanlıklarının değişmesi ve laktozlu ürün tüketiminin sınırlandırılması gerekiyor.
Laktoz içeren gıdaları hayatınızdan çıkarmak oldukça zor olabilir. Çünkü süt ve süt ürünleri denildiğinde neredeyse hepsi temel gıda çerçevesinde değerlendirilen yiyecekler. Ancak laktoz intoleransını dikkate alan gıda üretimleri sayesinde bu eksikliği tamamlamak artık zor değil. Laktozsuz süt, peynir, yoğurt gibi ürün seçenekleri ile sadece alışveriş alışkanlıklarınızı değiştirerek yeni beslenme düzeninize hızlıca adapte olabilirsiniz.
Sonuç olarak laktoz intoleransınız olsa bile bu rahatsızlıktan dolayı hayatınızı tamamen değiştirmeniz gerekmiyor. Önemli olan, vücudunuzun rahatsız olmayacağı gıdalarla beslenme rutininizi oluşturabilmek. Eğer laktoz intoleransı belirtilerine sahipseniz bir uzmana danışmayı ihmal etmeyin.
MAPFRE Sigorta