Cep telefonları, hayatımızın ayrılmaz bir parçası. Ayrıca bu cihazlar, bizlere artık sadece iletişim kurmanın bir yolu olarak hizmet etmekle sınırlı kalmıyor. Cep telefonlarımız, aynı zamanda bir sosyal ağ aracı, çevrimiçi alışverişin bir yolu, mobil banka, E-devlet gibi uygulamalar ile hem finans hem de resmi işlemlerimizi yapabildiğimiz bir araç gibi farklı işlevleri ile de hayatımızın her alanına etki ediyor. Durum böyle olunca da günümüzde cep telefonsuz bir hayat düşünmek neredeyse imkansız.
Ancak bu bağlılığın bir de psikolojik etkisi mevcut. Çünkü cep telefonundan uzak kalma düşüncesi bile bazı insanlarda çeşitli korkuları ortaya çıkarabiliyor. “Peki, nasıl?” diyorsanız nomofobi kavramı ile tanışmanın zamanı geldi.
Gelin, en genel anlamı ile telefon bağımlılığı olarak tanımlayabileceğimiz “Nomofobi nedir, belirtileri nelerdir?” ve baş etmek için dikkat edilmesi gerekenleri incelemeye başlayalım.
Nomofobi Ne Demek?
“No Mobile Phone Phobia” kelimelerinin kısaltması olan nomofobi kavramını, insanların cep telefonu bağlantısından kopma korkusu olarak tanımlamak mümkün. Bu kavramın ortaya çıkışı ise 2008 yılına dayanıyor.
2008 yılında Birleşik Krallık Posta Ofisi tarafından cep telefonlarının aşırı kullanımı nedeniyle ortaya çıkan anksiyete bozuklukları olasılığını değerlendirme amacıyla yapılan bir araştırma sonucunda nomofobi kavramı hayatımıza girdi. Yapılan bu araştırmada da katılımcıların yaklaşık %53’ünün cep telefonlarını kaybettiklerinde, pilleri, şarjları bittiğinde veya telefonları çekmediğinde tedirgin hissettikleri belirtiliyor. Hissedilen bu tedirginlik hali de nomofobi olarak adlandırılıyor.
Ancak bu korkunun etkileri, sadece cep telefonundan uzak kalma düşüncesi ile sınırlı değil. Çünkü nomofobi, bu düşünceye bağlı kalarak cep telefonu kullanımındaki alışkanlıkları da etkileyen bir yapıya sahip. Cep telefonlarını hiç kapatmamak, uyumadan önce ve uyandıktan sonra cep telefonunu kontrol etmek ve hatta şebekenin çekmediği alanlarda uzun süre vakit geçirememek, bu davranışlardan bazıları. Tabii ki nomofobi ile ortaya çıkan tüm bu davranış değişikliklerini daha detaylı incelemek için nomofobinin belirtilerine bakmakta fayda var.
Nomofobinin Belirtileri Neler?
Nomofobi, klinik bir tanı olmamasına rağmen kişiler üzerinde diğer tüm korkular gibi davranışsal, duygusal ve fiziksel etkileri olabiliyor. Bu etkileri de genel olarak nomofobi belirtileri olarak ele almak mümkün.
“Peki, nomofobi belirtileri nelerdir?” diyorsanız şu şekilde sıralayabiliriz:
- Cep telefonunu hiçbir zaman kapatmamak
- Mesajlar, e-postalar veya aramalar için telefona gelen bildirimleri sürekli olarak kontrol etmek
- Telefonunun şarjının neredeyse tam olmasına rağmen “Şarjı biter.” korkusu ile cep telefonunu şarj etmek
- Ev içinde bile farklı bir odaya geçerken her yere cep telefonunu götürmek
- Özellikle dışarıya çıkarken telefonunun yanında olduğundan emin olmak için tekrar tekrar kontrol etmek
- Cep telefonu yanında olsa bile bağlantı kuramama endişesi yaşamak
- Cep telefonunda zaman geçirirken ya da geçirmek için aktiviteleri veya planlanan etkinlikleri atlamak
Genel olarak nomofobisi bulunan kişilerde bu davranış kalıpları görülebilir. Ancak nomofobi, davranış değişikliğinden öte fiziksel belirtilere de sebep olabilir. Cep telefonundan uzak kalmak veya sadece uzak kalma düşüncesi, nomofobisi olan kişilerde bir panik hali yaratabileceği için hızlı nefes alma, kalp atışlarında hızlanma ve terleme gibi tepkiler ortaya çıkabilir.
Nomofobi ile Nasıl Baş Edilir?
Telefondan uzak kalma ve bağlantının kopma endişesi olan nomofobi ile baş etmek için tıpkı diğer korkular gibi öncelikle kişinin bu korkusunun farkında olması ve bunu yenmek istemesi oldukça önemli. Daha sonrasında ise cep telefonu kullanımına belirli sınırlar getirerek kişiler, nomofobinin hayatlarını olumsuz etkilerini ortadan kaldırabilir. “Peki, bunu nasıl yapacağım?” diyorsanız nomofobi ile baş etmek için bazı önerileri şu şekilde sıralayabiliriz:
- Mobil cihaz kullanımınız için sınırlar belirlemeye özen gösterin. Örneğin iş yerinde mecburen telefonunuzu sıkça kontrol etmek durumunda kalabilirsiniz. Ancak eve geldiğinizde, yemek sırasında veya yatmadan önce telefonunuzdan uzak kalabilirsiniz.
- Cep telefonları, arkadaşlarınız veya aileniz ile iletişim kurmak için tabii ki önemli bir araç. Ancak unutmayın ki sosyal ilişkileriniz, bu araçtan daha fazlası. Bu nedenle sosyal ilişkilerinizi telefona sığdırmak yerine kişiler ile yüz yüze iletişim kurmaya da dikkat edin.
- Tabii ki nomofobinin de her korku gibi bir anda ortadan kaybolması mümkün değil. Çünkü korkuyu yenmek, bir süreçtir. Bu nedenle cep telefonu alışkanlığınızı düzenlerken kendinizi çok zorlamayın. Geçişi kolaylaştırmak için telefonu başka bir odada bırakmak veya başka bir aktivite ile meşgul olduğunuzda bu aktivite boyunca cep telefonunuzu kontrol etmemek gibi küçük adımlar ile başlayın.
- Mecburi kullanım dışında cep telefonlarını sıkıntıdan da kullanabiliyoruz. Çünkü bu cihazlar, sosyal medyada vakit geçirmek veya oyun oynamak gib bizlere boş zamanlarımızı değerlendirebileceğimiz aktiviteler de sunuyor. Ancak telefon bağımlılığının önüne geçmek için kitap okumak, spor yapmak, keyif aldığınız bir hobi ile ilgilenmek cep telefonundan bağımsız bir şekilde yapabileceğiniz aktiviteleri tercih etmenizde fayda var.
Kısacası cep telefonu kullanımınızı sınırlandırarak ve daha bilinçli bir teknoloji kullanıcısı olarak nomofobi ile baş edebilirsiniz. Ancak unutmayın ki bu korkunun altında yatan farklı korkular da olabilir. Çünkü cep telefonları, aynı zamanda sosyal medya kanallarına ulaşmamızı sağlayan bir araç. Sosyal medya ile de hiç olmadığı kadar artık başka insanların hayatları hakkında bilgi sahibiyiz. Bu denli hızlı ve yoğun bilgi akışının ise tabii ki psikolojimize etkisi büyük. “Peki, bu etki nedir?” diye merak ediyorsanız kaçırma korkusu olarak bilinen FOMO kavramını keşfetmek için “Sosyal Medyanın Psikolojimize Etkisi: FOMO Nedir?” yazımızı okuyabilirsiniz.
MAPFRE Sigorta