Tarımsal üretimde verimlilik açısında sürekliliğin sağlanması oldukça önemli. Ancak doğayla iç içe üretimi gerektiren tarımsal faaliyetlerde dış etkenlerden kaynaklı olarak üretilen ürünler zarar görebilir. Örneğin bir bitkide ortaya çıkan salgın bir hastalık, tüm bitkilerin zarar görmesine sebep olabilir. Peki, böyle olumsuz durumların yaşanmaması için çözüm ne? Bu sorunun cevabı olarak karşımıza pestisit çıksa da pestisitin tehlikeli yüzünü de göz ardı etmemek gerekli.
O halde şimdi, tüm detayları ile pestisit nedir, nasıl kullanılır ve zararları nelerdir, keşfetmeye başlayalım.
Pestisit Ne Demek?
Gıdaların üretimi sırasında bitkiye zarar veren mikroorganizmalar, böcekler, bakteriler ortaya çıkabilir. Bu zarar verici etkenler de gıdanın daha büyüme ve olgunlaşma evresindeyken zarar görerek yok olmasına sebep olabilir. İşte, bu durumu engellemek ve bitkinin büyümesini düzenlemek amacıyla pestisit kullanılır. Kullanım amacında da anlaşıldığı gibi pestisite en genel anlamı ile tarım ilacı demek mümkün.
Ancak her tarım ilacının içeriği ve kullanım amacı aynı değildir. Bu nedenle pestisitler kullanım alanlarına ve kimyasal içeriklerine göre sınıflandırılır. Bu sınıflandırmaya göre bazı pestisit çeşitleri ise şunlardır:
- Kullanım alanlarına göre: İnsektisitler (böcekleri yok edenler), Fungusitler (mantarları yok edenler), Herbisitler (yabancı otları yok edenler), Bakterisitler (bakterileri yok edenler) vb.
- Kimyasal yapılarına göre: Organik klorlu pestisitler, organik fosforlu pestisitler, karbamatlı pestisitler, piretroit grubu pestisitler
Pestisit Zararlı mı?
Pestisit, tanımına bakıldığında bitkileri zararlı etkenlerden koruyan bir ilaç olarak algılansa da sınıflandırmasından da anlaşıldığı gibi bu ilaçların içeriğinde yoğun kimyasalların bulunduğunu söylemek mümkün. Bitkiyi korumak amaçlı oluşturulan bu kimyasal içeriğin ise hem çevreye hem de insan sağlığına zararları bulunur.
Aslında bir pestisitin ideal bir yapıda olması için pestisitin sadece yok edilmesi istenen zararlıya etki etmesi ve insan, bitki, hayvan olmak üzere diğer canlılara zarar vermemesi gerekir. Ancak 1940’lardan beri yaygın olan kullanılan kimyasal içerikli pestisitler, toksisite oranı yüksek olduğu için hiçbir pestisite sağlık açısından tam güvenli bir yapı sunmaz. Bu nedenle de pestisite dediğimiz kimyasal tarım ilaçlarının kullanımı, özellikle kontrolsüz kullanımı hem sağlık hem de çevre açısından ciddi problemlere yol açabilir.
Pestisitlerin Zararları Nelerdir?
Pestisitlerin insan sağlığına ve çevreye zararlarını şu şekilde sıralayabiliriz:
- Pestisitlerin uygulanması sırasında tarım işçileri için gerekli koruma önlemlerinin sağlanması gerekir. Çünkü etkin bir koruma sağlanmadığı takdirde pestisite maruz kalan kişilerde solunum yolu rahatsızlıkları, cilt problemleri ve zehirlenmeler ile karşılaşılabilir.
- Pestisit kullanımının etkileri tabii ki sadece tarım işçileri ile sınırlı değil. Pestisit zehirlenmesi yaşamaması için tüketicilerin de organik ürünler tercih ederek, alınan meyve ve sebzeleri yıkamadan tüketmeyerek dikkatli olması şart. Çünkü bitkilerin üzerinde pestisit kalıntıları bulunabilir. Bu durum tüketicilerin de zehirlenmesine yol açabilir.
- Pestisitlerin çevre üzerinde de önemli etkileri bulunur. Toprakta biriken bu kimyasallar, su kaynaklarına sızabilir ve yeraltı sularını kirletebilir.
- Pestisitler; hedef dışı organizmalara, özellikle de tozlaşmayı sağlayan arılara ve diğer faydalı böceklere zarar verebilir.
- Ekosistemdeki bu denge bozukluğu, biyoçeşitliliği tehdit ederek uzun vadede tarımsal verimliliği azaltabilir.
Pestisitin Etkilerini Ortadan Kaldırmak Mümkün mü?
Zararlarından da görüldüğü gibi pestisit için insan sağlığı ve çevre açısından oldukça zararlı bir bileşen diyebiliriz. Ancak günümüzde de hala tarımsal faaliyetlerin ayrılmaz bir parçası. Kimyasal içerikli pestisitlerin kullanılmasının üreticiden tüketiciye her açıdan kısa ve uzun vadede olumsuz sonuçlar doğurduğu kesin. Durum böyle olunca pestisitin etkilerini ortadan kaldırmak için “Pestisitsiz tarım mümkün mü?” düşüncesinin doğması kaçınılmaz. Bu sorunun cevabı ise tabii ki evet.
Pestisit tarım faaliyetlerinde yaygın olarak kullanılsa da aslında böylesine yaygın, bazı durumlarda gereksiz biçimde tüketilen pestisitlerin kullanımını azaltacak alternatif tarımsal üretim seçeneği mevcut. Bu seçenek ise organik tarım.
Organik tarım, pestisit kullanımını en aza indirmek veya tamamen ortadan kaldırmak amacıyla geliştirilen bir tarım yöntemi. Organik tarımda doğal gübreler ve bitkisel savunma mekanizmaları gibi doğal yöntemler tercih ediliyor. Böylece pestisit kullanmadan da bitkilerin korunabileceğinin mümkün olduğu gösterilirken bu zararlı ilaçların hem insan sağlığı hem de çevre üzerindeki olumsuz etkileri ortadan kaldırılıyor. Bu nedenle üreticilerin bilinçlenmesi ve organik tarımın yaygınlaşması oldukça önemli.
Ancak unutmayın ki organik tarımın yaygınlaşması ve pestisit kullanımının azalması, gelişmesi gereken bir süreç. Bu süreçte de bir tüketici olarak pestisit kalıntılarına karşı dikkatli olmanız şart. “Peki, ne yapacağım?” diyorsanız aldığınız sebze ve meyvelerin bu maddelerden arındığına emin olmanızda fayda var. Bunun için de sebze meyveleri ve elinize bulaşma ihtimaline karşı ellerinizi iyice yıkamanız büyük önem taşıyor.
“Ben daha etkili bir çözüm arıyorum.” diyorsanız da organik tarımı evinize taşıyarak evde kendi sebze ve meyvelerinizi üretebilirsiniz. Evde organik tarım yaparken dikkat edilmesi gerekenleri keşfetmek isterseniz “Şimdi Evler Daha Yeşil: Evde Organik Tarım” yazımızı okuyabilirsiniz.
MAPFRE Sigorta