Hiç hasta olduğunuzda internette araştırma yapıp kafa karıştırıcı bilgilerle karşılaştığınız oldu mu? Cevabınız “Evet” ise yalnız değilsiniz. Çünkü günümüzde sağlıkla ilgili bilgilere sosyal medyada gezinirken bile ulaşmak mümkün. Peki, bu bilgilerin hangisi doğru? İşte, bu soruya cevap verebilmenin yolu sağlık okuryazarlığından geçiyor.
O halde gelin, hayatımızdaki en önemli unsurların başında gelen sağlığımız için atabileceğimiz önemli bir adım olan sağlık okuryazarlığı kavramını daha yakından tanıyalım.
Sağlık Okuryazarlığı Nedir?
Sağlık okuryazarlığı, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından bireylerin sağlıklarını iyileştirmek ve korumak amacıyla sağlık bilgilerini anlama, değerlendirme ve kullanma becerisi olarak tanımlanır. Bu nedenle de sağlık okuryazarlığı için yalnızca tıbbi terimlerin anlamını bilmekle sınırlı olmayan çok yönlü bir beceri seti demek mümkün.
Sağlık Okuryazarlığı Neleri Kapsar?
Sağlık okuryazarlığının gelişmiş olması kişilere pek çok açıdan katkı sağlayabilir. Çünkü sağlık okuryazarlığının geniş bir kapsamı bulunur. Sağlık sisteminin sunduğu faydalardan en iyi şekilde yararlanmak ve sağlığınız hakkında bilinçlenmek için de bu kapsam, yol gösterici bir harita niteliği taşır.
Sağlık okuryazarlığının kapsadığı alanları ve buna bağlı olarak kişilere kattığı becerileri ise şu şekilde sıralayabiliriz:
- Sağlık Bilgisine Erişim: Doğru bilgiye ulaşabilmek, sağlık okuryazarlığının temel taşlarından biridir. Sağlıkla ilgili yanlış veya eksik bilgilere karşı korunmak için genelgeçer yargılardan öte yalnızca sağlık sektöründe profesyonel olarak çalışan uzmanlardan, kendi sağlık durumunuza uygun olacak şekilde bilgi almak önemlidir.
- Bilgi Analizi ve Değerlendirme: Sağlık okuryazarlığı, edinilen bilgilerin doğruluğunu ve güvenilirliğini değerlendirme yeteneğini içerir. Bu özellikle yanlış bilgi yayılımının yaygın olduğu internet ortamında oldukça önemli bir beceri olarak karşımıza çıkar.
- Sağlık Hizmetleri Kullanımı: Sağlık hizmetlerine erişim, randevu alma, uygun uzman seçimi yapma ve sağlık sigortası işlemlerini anlama gibi konular sağlık okuryazarlığı kapsamına girer.
- Tedavi ve İlaç Yönetimi: Reçete edilen ilaçların doğru bir şekilde kullanılması, dozların takip edilmesi ve yan etkilerin bilinmesi de bu kapsamın önemli bir parçasıdır.
Kattığı becerilerden de anlaşıldığı gibi sağlık okuryazarlığın bilgiye erişimden tedavi ve ilaç yönetimine kadar kişilerin sağlık alanıyla ilgili bir bilinçlenme süreci olarak tanımlamak mümkün. Bu bilinçlenme süreci ise bireylerin sağlıkla ilgili bilgilere ulaşması, bu bilgileri anlaması ve bu bilgileri sağlıkla ilgili kararlarında kullanabilmesi için gerekli olan becerilerin tümünü kapsar.
Sağlık Okuryazarlığının Önemi Nedir?
Sağlık okuryazarlığı ile gelişen beceriler, kişilerin hem doğru bilgiye hem de doğru tedaviye ulaşmaları açısından oldukça önemli. Bu da aslında bir kişinin genel sağlığına katkı sağlayan başlıca adım.
2020 yılında yapılan Türkiye’nin sağlık okuryazarlığı düzeyi araştırmasında 10 kişiden 7’sinin sağlık okuryazarlığı düzeyinin düşük olduğu ortaya çıkmıştı. Ancak bu sonuç sadece bilgi eksikliğini değil, kişilerin genel sağlık düzeyi hakkında da bilgi veren bir gösterge. Çünkü aynı araştırmada da belirtildiği gibi sağlık okuryazarlığı düştükçe hastalıkların görülme sıklığı da artıyor. Bu nedenle sağlık okuryazarlığının sadece sağlıkla ilgili bilgi düzeyini geliştirmek için değil, kişilerin hastalıklardan korunmak ve genel sağlık durumlarını iyileştirmek için de önemi büyük.
Sağlık okuryazarlığı becerisine sahip kişiler, bir hastalığın tedavi sürecinde doğru ve bilinçli adımlar atmanın yanı sıra hastalıkları önleyici hizmetlerden yararlanma eğiliminde de olur. Aşılama, düzenli kontroller ve sağlıklı yaşam alışkanlıkları gibi konularda bilinçli kişiler, hastalıkların oluşmasını önleyebilir.
Bunun dışında özellikle sosyal medyada ve internette hızla yayılan yanlış sağlık bilgileri, bireylerin zarar görmesine neden olabilir. Sağlık okuryazarlığı ise sağlıkla ilgili bilgileri analiz ve değerlendirme becerisini de içerdiği için kişilerin doğru ile yanlışı ayırt edebilmesine yardımcı olarak daha bilinçli adımlar atmasını sağlar.
Sağlık Okuryazarlığını Geliştirmek İçin Neler Yapılmalı?
Sağlık okuryazarlığını geliştirmek, sağlığımızı korumak için atmamız gereken bir adım. “Peki, bu adımı nasıl atacağım?” diyorsanız sağlık okuryazarlığı becerinizi geliştirmek için yapmanız gerekenleri şu şekilde sıralamak mümkün:
- Sağlık bilgisine ulaşmak istediğinizde güvenilir kaynaklara yönelmek çok önemlidir. Çünkü sosyal medyada ve internette sağlıkla ilgili yayılan pek çok bilgi yanıltıcı olabilir. Bu yanılgıya düşmemek için de Dünya Sağlık Örgütü (WHO) gibi uluslararası kuruluşların yayınlarından ve uzman doktorların makalelerinden destek alabilirsiniz.
- Tabii ki tıp terimlerini anlamak bazen zor olabilir. Bu nedenle özellikle doktor randevularında anlamadığınız noktaları sormaktan çekinmeyin. Sorularınızı net ve açık bir şekilde ifade etmek, doktorunuzla daha iyi iletişim kurmanıza yardımcı olur.
- Yerel sağlık merkezleri, belediyeler ve sivil toplum kuruluşları, toplumun sağlık okuryazarlığını artırmak için eğitimler düzenler. Bu eğitimlere katılarak sağlık okuryazarlığınızın gelişimine katkı sağlayabilirsiniz.
Sonuç olarak sağlık okuryazarlığı sayesinde daha bilinçli bir şekilde sağlığınızı yönetmeniz mümkün. Bu yönetimi yaparken sağlık giderlerinden doğan masraflara karşı kendinizi ve sevdiklerinizi güvence altına almak da oldukça önemli. “Peki, bunu nasıl yapacağım?” diyorsanız da MAPFRE Sigorta her zaman yanınızda.
MAPFRE Sigorta 3S Özel Sağlık Sigortası ile sağlık sorunlarınız nedeniyle yaşayabileceğiniz ekonomik endişeleri ortadan kaldırabilir, kendinizi ve sevdiklerinizi güvence altına alabilirsiniz. İhtiyaç ve taleplerinize en uygun sağlık sigortası poliçesini oluşturmak için 3S Özel Sağlık Sigortası teklif sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.
MAPFRE Sigorta