Stres, hayatın her alanında karşılaştığımız bir durum. Yoğun iş hayatı, ev içi sorumluluklar, arkadaşlıklar, ilişkiler, yani hayatımızın her noktasında stresli anların yanı başımızda olması mümkün. Bu nedenle de strese hayatımızın bir parçası diyebiliriz.
Ancak burada önemli olan, hayatımızın sadece bir parçası olan stresin, hayatımızın yöneticisi olmamasını sağlamak. Peki, bunu nasıl yapacağız? Bunun çözümü, stres yönetiminden geçiyor. O halde gelin, stresi daha yakından tanıyarak stresin olumsuz etkilerini ve stres kontrolü için dikkat edilmesi gerekenleri incelemeye başlayalım.
Stres Faydalı mı, Zararlı mı?
Stres yönetimine geçmeden önce stres kavramını detaylı bir şekilde inceleyelim. Çünkü stres, kimine göre faydalı kimine göre ise zararlı olarak yorumlanabilir. Özellikle çalışma yaşamında stresin çalışanları daha verimli yaptığına dair yaygın bir düşünce söz konusu. Peki, gerçekten durum böyle mi?
Berkeley Üniversitesi’nde yapılan bir araştırmaya göre stresli anlarda beynin daha uyanık hale geldiği ve buna bağlı olarak performans artışı yaşandığı ortaya çıktı. Ancak şunu belirtelim: Bu durum sadece kısa süreli olan stresli anlarda geçerli. Örneğin işiniz için bir projeyi yetiştirmeye çalışırken proje sunumundan hemen önce daha iyi düşünebilmek ve projeyi bitirmek için daha hızlı çalışmak, o anki stresin bir sonucu.
Ancak stresin sürekli hissedilmesi yani kronik hale gelmesi halinde aynı durum geçerli değil. Sürekli olarak stresli hissetmek hem duygusal hem de fiziksel açıdan vücudumuzu olumsuz yönde etkileyen bir durum. Yapılan başka bir araştırmada kronik stresin hücresel yaşlanmayı hızlandırdığı, kalp rahatsızlıkları gibi ciddi rahatsızlıklara yol açtığı belirtiliyor.
Kısacası günlük hayatımızda herkesin zaman zaman stresli hissettiği anlar olabilir. Ancak stresin zaman zaman ve anlık olarak ortaya çıkması olumlu olabilirken kişinin strese sürekli olarak maruz kalması, farklı açılardan hayatı olumsuz etkileyen bir durum. Bu nedenle de stres yönetimini öğrenerek stresi kontrol altında tutabilmek oldukça önemli.
Kronik Stres Belirtileri Nelerdir?
Aslında hepimiz beklenmedik bir olayla veya bilmediğimiz bir durumla karşılaştığımızda vücudun “savaş ya da kaç” uyaranı olarak adrenalin ve kortizol hormonlarını salgılarız. Bu da stresin ortaya çıkmasındaki biyolojik faktörlerdir.
Ancak kişilik özellikleri, çevresel etmenler ve psikolojik faktörler, kişilerin stresle başa çıkma tarzını etkiler. Bu nedenle kimisi için bir stres kaynağı geçici bir sürece sebep olurken kimisi için bu süreç, kronik stresin bir parçası haline gelebilir. Peki, yaşadığınız stresin kronik olup olmadığını nasıl anlarsınız?
Bunun için vücudunuzu dinlemeniz oldukça önemli. Çünkü kronik stres araştırmasında da gördüğümüz gibi bu türde bir stres, fiziksel açıdan da insanı etkiler. Buna göre genel olarak kronik stresin belirtilerini şu şekilde sıralayabiliriz:
- Sürekli baş ağrıları
- Çarpıntı
- Sindirim problemleri
- Çok uyuma ya da uyuyamama gibi uyku problemleri
- Aşırı yemek yeme isteği veya iştahsızlık
- Halsizlik
- Gergin ve huzursuz hissetme
- Motivasyon kaybı
Görüldüğü gibi kronik stres, uykudan beslenmeye kadar farklı şekillerde bedeni ve insan psikolojisini etkileyen bir sorun. Bu sorunu çözmenin yolu ise stresi yok etmek değil, stresle baş etmekten geçiyor. Stres yönetimi sayesinde stres seviyenizin yükseldiği anlarda duygularınızı kontrol altında tutabilir ve stresin sürekli hale gelmesinin önüne geçebilirsiniz.
4 Adımda Stres Yönetimi
İş hayatı, evdeki sorumluluklar, insan ilişkileri derken biliyoruz ki günlük yaşantımızda zaten pek çok stres kaynağı mevcut. Bu nedenle stresin hiç olmadığı bir yaşam tabii ki çok da olası değil. Ama stres kontrolü sağlamak ve stresle başa çıkarak oluşabilecek sorunları minimum seviyeye düşürmek mümkün.
“Peki, stresle başa çıkmak için neler yapılmalı?” diye merak ediyorsanız şimdi, adım adım stres yönetiminde dikkat edilmesi gerekenleri inceleyelim.
1. Stresi Kabul Edin ve Stres Kaynağını Bulmaya Odaklanın
Yaşadığınız duyguları bastırmanın ve stresi yok sayarak hayatınıza devam etmeye çalışmanın bir çözümden öte bir kaçış olduğunu unutmayın. Bu nedenle stresle baş etmek için öncelikle stresi kabul etmeli ve bunun sizde yarattığı duygu değişikliklerinin farkına varmalısınız.
Stresli olduğunuzu kabul ettikten sonra size bunu hissettiren olayları analiz ederek stres kaynaklarınızı bulmanız gerekli. Örneğin iş hayatında yaşananlarda ya da insanlarla iletişimde söylenen sözlerde stresinizi tetikleyen unsurlar olabilir. Bunları fark ettiğiniz zaman stresi yönetmeniz daha kolay hale gelir.
2. Kendinize Zaman Ayırın
Günlük yaşantımızda bazen kendimize zaman ayırmayı unutuyoruz. Ancak kendimizden çaldığımız her dakika aslında yaşadığımız stresin büyümesinin ve sürekli hale gelmesinin büyük bir sebebi. Bu nedenle kendinize zaman ayırmaya ve bu zamanı verimli geçirmeye özen gösterin.
Edineceğiniz bir hobi ya da yapacağınız bir egzersiz hem kendinize zaman ayırmanın hem de rahatlamanın en güzel yollarından biri. Stresin yaşantınızı etkilemesini istemiyorsanız yaşantınızda stresten uzaklaştığınız anların olması şart. Böylece sürekli stres altında kalmayarak günlük yaşantınızda ortaya çıkan stresli anları da daha kolay yönetebilirsiniz.
3. Beslenme ve Uyku Alışkanlıklarınızı Gözden Geçirin
Kronik stres belirtilerinde de belirttiğimiz gibi sürekli olarak stresli hisseden kişilerin uyku ve beslenme alışkanlıkları değişebiliyor. Çünkü stres altında hisseden kişilerde daha çok yemek yeme ya da hiç yemek yememe gibi bir eğilim görülebiliyor. Aynı durum, uyku düzeni için de geçerli. Ancak unutmayın ki stres her ne kadar bu alışkanlıkları etkilese de beslenme ve uyku alışkanlığında yaşanan bu düzensizlik, yaşanılan stresin artması ve süreklilik göstermesine neden olur.
Örneğin stresten kaynaklı uyku düzeni bozulmuş bir kişi, aynı zamanda işine odaklanmada zorluk yaşayabilir. İşte yaşanılan olumsuzluklar da stresi tetikler. İşte, bu döngüden çıkmanın yolu beslenme ve uyku alışkanlıklarını düzenlemekten geçiyor.
Uyku düzeni için yapmanız gerekenleri ve düzenli uykunun faydalarını öğrenmek için “Düzenli Uykunun Ruh ve Beden Sağlığına Faydaları Nelerdir?” yazımızı okuyabilirsiniz.
4. Negatif Düşüncelerden Uzaklaşın
Stres anında olumsuz düşüncelere kapılmak oldukça doğal. Ama bu düşüncelerin sürekli hale gelmesi, yaşadığınız stresi anlık değil, sürekli olarak hissetmenize neden olur. Bu nedenle yoğun stres anında kapıldığınız negatif düşüncelerden uzaklaşmaya çalışın.
“Peki, negatif düşüncelerle nasıl baş edeceğim?” diye düşünüyorsanız aslında bunun çözümü, pozitif düşünmeyi alışkanlık haline getirmek. Unutmayın ki düşünce tarzınızı değiştirmek ya da değiştirmeyip stresin sizi yönetmesine izin vermek sizin elinizde.
Bir alışkanlık olarak pozitif düşünmeyi hayatınıza entegre etmek isterseniz “Pozitif Düşünme Alışkanlığı Edinmenin 6 Yolu” yazımızı okuyabilirsiniz.
MAPFRE Sigorta