Birikiminiz olsa bile neye yatırım yapacağınızı veya paranızı nasıl değerlendireceğinizi bilmemeniz aslında çok normal. Çünkü hem yerli hem de yabancı pek çok menkul kıymet ve sermaye piyasası aracı bulunuyor. Ayrıca birikiminizi sadece tek bir yatırım aracına koymak, fazlasıyla riskli. Bu nedenle farklı araçlarla bir portföy oluşturabilmek oldukça önemli. Ancak bu da hem bilgi hem de zaman isteyen bir süreç.
İşte, tam da bu noktada yatırım fonu yardımınıza koşuyor. O halde gelin, birikimlerinizi değerlendirebileceğiniz yatırım fonu nedir, incelemeye başlayalım.
Portföy Nedir?
Yatırım fonunun detaylarına geçmeden önce bu konu ile bağlantılı olan portföy kavramını açıklayarak başlayalım.
Portföy, aslında cüzdan demek. Kelime anlamından da anlaşılacağı gibi portföy, yatırım araçlarının toplam değerini ifade eder. Yani altın gibi kıymetli maden, döviz, hisse senedi gibi yatırımlarınız varsa bunların tümü sizin portföyünüzü oluşturur. “Peki, portföy oluşturmak için hangi yatırım araçları daha kârlı?” diye düşünüyorsanız bu sorunun cevabı, yatırım fonunda gizli.
Yatırım Fonu Nedir?
Yatırım fonu, çeşitli yatırımcıların birikimlerinin ortak bir havuzda birleştirildiği ve profesyonel fon yöneticileri tarafından minimum risk – maksimum kazanç ilkesine göre değerlendirildiği portföydür.
Düşünün ki bir havuz var ve bu havuzda hisse senedi, döviz, kira sertifikası gibi farklı yatırım araçları bulunuyor. Yatırım fonu sayesinde tüm yatırım araçlarını tek tek kendi havuzunuza eklemek yerine bu yatırım araçları ile dolu havuza bir katılım payı ödeyerek tüm araçların getirilerinden yararlanabilirsiniz. Kısacası kendiniz bir portföy oluşturmadan yatırım fonu ile profesyoneller tarafından yönetilen bir portföye katılmanız mümkün.
Yatırım Fonu Nasıl Alınır?
Şimdi, birikimlerinizi değerlendirmenin yolu olan yatırım fonları nasıl alınır, bir bakalım. Yatırım fonlarına tüm bankalar ve yatırım kuruluşları üzerinden kolaylıkla ulaşmak mümkün. Mevcut bankanız veya farklı bir banka aracılığı ile yatırım fonu alabilirsiniz. İhtiyacınız olan tek şey ise bir yatırım hesabı açmak. Yatırım hesabı açtıktan sonra fonlara ulaşabilir ve alım-satım yapabilirsiniz. Ayrıca bu işlemleri, banka şubesine gitmeye gerek kalmadan internet ve mobil bankacılık üzerinden kolaylıkla gerçekleştirebilirsiniz.
Yatırım Fonundan Nasıl Gelir Elde Edilir?
Yatırım fonu aldıktan sonra bu fonlardan gelir etmenin farklı yolları bulunuyor. Bu yollar ise şu şekilde:
- Kâr payı: Fonda bulunan menkul kıymetlerden kâr elde edildiğinde bu kâr, portföye yansıtılarak yatırımcılar arasında dağıtılır.
- Alım-satım: Fonun sahip olduğu varlıkların değeri artabilir. Fiyatı yükselen bir varlık satıldığında fon, sermaye kazancı elde eder ve bu kazanç, portföy değerine yansıtılır.
- Fiyat artışı: Menkul kıymetlerin piyasa değerinde artış olduğunda bu varlık satılmayıp fon içerisinde tutulabilir. Böyle bir durumda yatırımın değeri ve fona katılım payının fiyatı artar.
Yatırım fonundan gelir elde etmenin bu yolları dışında fon çeşitlerine ve uygulanan stratejiye göre gelir elde etme yöntemleri değişebilir. Seçtiğiniz fonun açıklamasından, gelir dağıtım politikası ve öngörülen getiri kaynakları hakkında ayrıntılı bilgiye ulaşabilirsiniz.
Yatırım Fonu Çeşitleri Nelerdir?
Portföye alınacak menkul kıymetlere göre Sermaye Piyasası Kurulu tarafından yatırım fonları 10 başlığa ayrılır. Her bir başlık ise aslında bir şemsiye fon yani içerisinde bulunan varlıklara göre alt fonların birleştirildiği bir çatıdır. O halde gelin, bu ayrıma göre yatırım fonu çeşitlerini ve bu çeşitlerin özelliklerini incelemeye başlayalım:
- Borçlanma araçları fonu: Fon toplam değerinin en az %80’i, yerli – yabancı kamu ve özel sektör borçlanma araçlarına yatırılır.
- Hisse senedi fonu: Fon toplam değerinin en az %80’i, yerli – yabancı ihracatçıların paylarına yatırılır.
- Kıymetli madenler fonu: Borsada işlem gören altın ve diğer kıymetli madenlere bağlı sermaye piyasası araçlarına yatırılan fonları kapsar.
- Fon sepeti fonu: Diğer fonların ve borsa yatırım fonlarının katılma paylarından oluşur.
- Para piyasası fonu: Portföyün tamamı, vadesine en fazla 184 gün kalmış likiditesi yüksek para ve sermaye piyasası araçlarından oluşur.
- Katılım fonu: Portföyün tamamı; kira sertifikaları, altın ve diğer kıymetli madenler, katılım hesapları gibi faize dayalı olmayan araçlara yatırılır.
- Değişken fon: Portföy dağılımı bakımından diğer çeşitlere girmeyen tüm fonları kapsar.
- Serbest fon: Yatırım araçları ve yönetim şekli bir kurala bağlı olmayan, sadece uzman yatırımcıların katılabildiği fonları kapsar.
- Garantili fon: Başlangıçta yatırılan birikimin tamamını, bir kısmını veya getirilerini belirli bir vadede geri ödemeyi taahhüt eder.
- Koruma amaçlı fon: Başlangıçta yatırılan birikimin tamamının, bir kısmının veya getirilerin belirli bir vadede geri ödenmesi amacıyla en iyi sonuca ulaşmaya çalışılır. Ancak garantili fonda olduğu gibi bir ödeme garantisi sunulmaz.
Yatırım Fonu Alırken Nelere Dikkat Edilmeli?
Tüm bu yatırım fonları arasından seçim yaparken tabii ki dikkat edilmesi gereken unsurlar bulunuyor. Sonuçta yatırım fonu birikimlerinizi değerlendirmek için bir adımdır ve bu adımı atarken varlığınızı koyacağınız yatırım fonunu dikkatli bir şekilde seçmenizde fayda var. Yatırım fonu alırken dikkat etmeniz gerekenleri ise şöyle sıralayabiliriz:
- Bir yatırım fonuna yatırım yaptığınızda risk aldığınızı unutmayın. Fon içerisindeki menkul kıymetlerin değeri artabilir veya düşebilir. Aynı zamanda her yatırım fonunun riski aynı düzeyde değildir. Birikiminizi kaybetmemek için risk değerinizi öğrendikten sonra alabileceğiniz riske en uygun yatırım fonunu seçmelisiniz.
- Yatırım fonunun geçmiş performanslarını inceleyerek daha sağlam bir adım atmanız mümkün. Tabii ki geçmişte iyi performans göstermiş bir fonun gelecekte de aynı performansı yakalaması garanti değil. Ancak uzun vadeli yatırımlar için analiz yapmak oldukça önemli. Ayrıca bu analizi, fonlar arasında kıyaslama yaparak genişletebilirsiniz. Analiz için tüm fonları tek bir sistem üzerinden gösteren ve karşılaştırma imkanı tanıyan TEFAS yani Türkiye Elektronik Fon Alım Satım Platformu’nu kullanabilirsiniz.
- Fonu almadan önce gider oranları hakkında bilgi edinmelisiniz. Çünkü gider oranı, doğrudan getiriyi etkiler. Ancak şunu belirtelim: Gider oranı yüksek olan bir fon, yüksek getiri de sağlıyor olabilir. Çünkü gider oranı, alım-satım gibi nedenlerden dolayı değişebilir. Bir yatırım fonunda sık alım-satım yapıldığında gider oranı artar. Ancak bu alım-satımlarla elde edilen kazanç ile giderler karşılanarak yüksek getiri elde edilebilir.
Yatırım fonu alırken özellikle risk ölçümü ve analizi konusunda bir yatırım uzmanı ile ilerlemek, doğru yatırımlar yapmanız için oldukça önemli. Bu nedenle birikimlerinizi değerlendirmek için bir uzmana danışmayı unutmayın.
Kısacası yatırım değerini etkileyen pek çok unsur bulunur. Bunlardan en dikkat edilmesi gereken de finans piyasalarındaki değişimlerdir. Çünkü bu değişimler, yatırım değerini artırabileceği gibi düşürebileceği için de oldukça önemli. Yatırım değerini ve hatta yatırım yapmanızı etkileyecek risklerden biri olan yüksek enflasyon hakkında detaylı bilgi almak isterseniz “Enflasyon Nedir? Enflasyon Nasıl Hesaplanır?” yazımızı okuyabilirsiniz.
MAPFRE Sigorta