Dijital dünya, hayatımızın büyük bir parçasını kaplıyor. Bu dünyanın hayatımızın ayrılmaz bir parçası haline gelmesiyle de artık pek çok işlemi kolaylıkla yapmamız ve istediğimiz bilgiye tek tıkla ulaşmamız mümkün. Bu nedenle eğlendiğimiz, bilgi edindiğimiz ve farklı kişilerle iletişim kurduğumuz dijital platformların hayatımıza pek çok noktada kolaylık sağladığını söyleyebiliriz.
Ancak bu kolaylığın bir diğer yüzü de dijital dünya ile hayatımıza giren yeni problemler. Bu problemlerden biri olan siber zorbalık, diğer adı ile çevrim içi zorbalık da mücadele edilmesi gereken bir tehdit olarak karşımıza çıkıyor.
Tabii ki bu sorunla mücadele etmek için öncelikle siber zorbalık hakkında bilgi sahibi olmak oldukça önemli. O halde gelin, siber zorbalık nedir ve siber zorbalık kapsamında sıkça karşılaşılan eylemler nelerdir, incelemeye başlayalım.
Siber Zorbalık Nedir?
Siber zorbalık veya çevrim içi zorbalık kavramını; dijital platformlar aracılığıyla bir kişiye karşı gerçekleştirilen tehdit, hakaret, taciz veya küçük düşürücü davranışlar olarak tanımlamak mümkün. Tanımından da anlaşıldığı gibi siber zorbalığa, zorba davranışların dijital dünyaya taşınması ile hayatımıza giren yeni bir zorbalık türü diyebiliriz.
İnsanlar, farklı alanlarda küçük düşürücü veya güven zedeleyici davranışlarla karşılaşabilir. Günümüz dünyasının şartlarından kaynaklı olarak dijital platformlar da artık bu alanlardan biri haline gelmiş durumda. Bu nedenle sosyal medya, mesajlaşma uygulamaları, e-postalar ve oyun platformları gibi çeşitli dijital araçlar, zorbalığın gerçekleştiği mecralar olarak karşımıza çıkıyor. Üstelik bu mecraların hızlı ve dinamik yapısı nedeniyle siber zorbalık da kolaylıkla yayılabildiği için büyük bir sorun haline gelmiş durumda.
2022 yılında yapılan bir araştırmaya göre ABD’de 13-17 yaş aralığındaki gençlerin %46’sının siber zorbalığa maruz kaldıkları biliniyor. Sonuçlardan da anlaşıldığı gibi özellikle çocuklar ve gençler için siber zorbalık her geçen gün daha da yaygınlaşan büyük bir sorun.
Siber Zorbalık Türleri Nelerdir?
Gerçek hayatta farklı biçimlerde zorba davranışlar ile karşılaşmak mümkün. Örneğin birinin başka birine fiziksel veya sözel şiddet uygulaması zorbalık kapsamına girer. Tıpkı gerçek hayattaki gibi dijital dünyada da siber zorbalık farklı biçimlerde karşımıza çıkabilir.
“Peki, siber zorbalık kapsamında nasıl davranışlarla karşılaşabiliriz?” diyorsanız genel olarak siber zorbalık olarak değerlendirilen davranışları şu şekilde sıralayabiliriz:
- Hakaret ve küfür: Sosyal medya platformlarında kişilere yönelik aşağılayıcı ve kaba bir dil kullanılabilir.
- Tehdit: Siber zorbalar tarafından kişilere zarar vermeye yönelik tehdit mesajları gönderilebilir.
- İfşa: Bir kişinin özel bilgileri veya fotoğrafları izinsiz olarak paylaşılabilir.
- Sahte profil: Kişi adına sahte sosyal medya profilleri oluşturularak o kişiyi küçük düşürmek veya zor durumda bırakmak için çeşitli eylemler yapılabilir.
- Asılsız söylentiler: Kişi hakkında asılsız söylentiler oluşturulup yayılarak bir kişinin itibarı zedelenebilir.
Dijital platformlarda karşımıza çıkabilen tüm bu eylemler, aynı zamanda ciddi psikolojik ve duygusal etkilere sebep olabilir. Kişilerin güvenini zedeleyecek, itibarını sarsacak ve kişilerde korku yaratacak siber zorbalık eylemleri sonucunda kişilerde depresyon ve anksiyete gibi ciddi sorunlar ortaya çıkabilir. Bu nedenle siber zorbalığa maruz kalmamak ve siber zorbalıkla karşılaşılırsa oluşabilecek etkileri minimum seviyeye düşürmek için önlem alınması oldukça önemli. Peki, siber zorbalıkla nasıl baş edilir?
Siber Zorbalığı Önlemek İçin Nelere Dikkat Edilmeli?
Dijital çağın büyük bir sorunu haline gelmiş olan bu davranışlarla mücadele etmek için öncelikle bilinçlenmek şart. Böylece dijital platformlarda karşınıza çıkabilecek bu davranışların siber zorbalık olduğunun farkına vararak hızlıca önlem alabilirsiniz.
Bilinçlenme dışında siber zorbalığı önlemek için dikkat edilmesi gereken diğer unsurları ise şu şekilde sıralayabiliriz:
- Kişisel verilerin siber zorbalar tarafından ele geçirilmesini önlemek için dijital platformlarda yer alan hesaplarınızın gizlilik ayarlarında düzenleme yapın. Böylece profilinizi kimlerin görebileceğini ve kimlerin size doğrudan mesaj atabileceğini belirleyebilirsiniz.
- Sosyal medya hesaplarınızda güçlü şifreler kullanmaya özen gösterin. Şüpheli bir hareketle karşılaşmanız durumunda şifrenizi değiştirerek hesaplarınızın başka kişilerin eline geçmesini engelleyebilirsiniz.
- Siber zorbalığa maruz kalırsanız zorbalık yapan kişi ile etkileşime girmek yerine tarafınıza yöneltilen hakaret, tehdit ve suçlamaları kayıt altına alın. Böylece siber zorbalıkla mücadele etmek için olayları belgeleyebilir ve kanıt toplayabilirsiniz.
- Siber zorbalıkla mücadele için karşınıza çıkan uygunsuz davranışları, dijital platformda şikayet oluşturarak bildirin. Bu şekilde dijital platformların da siber zorbalığa yönelik daha fazla önlem almasına yardımcı olabilirsiniz.
- Unutmayın ki siber zorbalık suçtur. Bu suçu işleyen bir kişi, ilgili birimlere bildirildiği takdirde cezai yaptırımlarla karşı karşıya kalabilir. Bu nedenle siber zorbalığa maruz kalmanız halinde bu olayı bildirmek için karakollara veya Cumhuriyet Başsavcılığı’na şikayette bulunabilirsiniz.
Kısacası alacağınız önlemler ile siber zorbalıkla mücadele etmeniz mümkün. Ancak ebeveyn olarak özellikle çocuklarınızın siber zorbalığa maruz kalmaması ve böyle bir durumla karşı karşıya kalsa bile sizinle konuyu paylaşması için daha dikkatli olmanızda fayda var. “Peki, nelere dikkat etmeliyim?” diyorsanız çocuklarınızı sosyal medyanın tehlikelerinden korumak için yapılması gerekenleri keşfetmek adına “Ebeveynlerin Dikkatine! Çocuklar İçin Sosyal Medya Kullanım Rehberi” yazımızı okuyabilirsiniz.
MAPFRE Sigorta