İş kazası hem işverenler hem de çalışanlar açısından oldukça önemli bir konu. Çünkü bir işçinin çalışması esnasında dikkatsizlikten veya çalışma ortamındaki güvenlik eksikliğinden kaynaklı bir kaza meydana gelebilir. Bu kaza sonucunda da işçide geçici veya kalıcı hasar meydana gelebileceği gibi can kayıpları bile yaşanabilir.
Tabii ki böyle bir durumla karşılaşmamak için önlem almak şart. Ancak tüm önlemler alınsa bile unutmayın ki bir kaza yaşanma ihtimali her zaman var. Peki, iş kazası meydana geldiğinde ne yapmanız gerektiğini biliyor musunuz? Çünkü bir iş kazasının meydana gelmesiyle kanunen yerine getirilmesi gereken sorumluluklar bulunur. Örneğin iş kazasının yetkili kurumlara belirli süre içinde bildirilmesi gerekir. O halde, “İş kazası bildirimi nereye, nasıl, kim tarafından ve ne kadar sürede yapılmalı?” sorularını cevaplayalım.
Hangi Durumlar İş Kazası Sayılır?
Öncelikle bir kazanın iş kazası sayılması için hangi durumlarda gerçekleşmiş olacağını bilmekte fayda var.
Bir kazanın iş kazası sayılması için gerekli hususlar 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 13. maddesinde belirtilir. Buna göre bir kazanın iş kazası sayılabileceği durumları şu şekilde sıralayabiliriz:
- Sigortalının iş yerinde bulunduğu sürede,
- İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle,
- İş yerinde olmasa bile iş seyahati esnasında,
- Süt izninde olan çalışanların iş mevzuatı gereğince çocuğunu emzirme için ayrılan zamanlarda,
- İşveren tarafından verilen bir araçla işin yapıldığı yere gidiş-geliş sırasında meydana gelen olaylar iş kazası olarak sayılır.
Görüldüğü gibi bir olayın iş kazası sayılması için öncelikle olayın; çalışma saatleri içerisinde, iş yerinde veya iş nedeniyle gerçekleştirilen seyahatlar sırasında gerçekleşmiş olması şart. Buna ek olarak meydana gelen olayın SGK tarafından iş kazası olarak değerlendirilmesi için tabii ki çalışanın sigortalı olması gerekir.
İş Kazası Bildirimi Kim Tarafından Yapılmalıdır?
Yukarıda sıraladığımız durumlar kapsamında bir iş kazasının meydana gelmesi halinde bu olay, kolluk kuvvetlerine ve SGK’ya bildirilmelidir. İş kazası bildirimi ise işverenler tarafından yapılmalıdır.
4A sigorta kapsamında yer alan çalışanların iş kazası sonucu bedenen veya ruhen engelli hale gelmesi ya da can kaybı yaşaması durumu, işveren tarafından yetkili kurumlara bildirilmelidir.
4B sigorta kapsamında bulunan yani kendi işine sahip çalışanların da iş kazası yaşaması durumunda bu bildirimi yapmaları gerekir. Yaşanan iş kazası sonucunda etkilenen iş sahiplerinin iş kazası bildirimleri kendileri tarafından yapılmalıdır.
İş Kazası Bildirimi Nereye Yapılır?
İş kazası, öncelikle kolluk kuvvetlerine bildirilir. Bu bildirim, olay gerçekleştiği an güvenliğin sağlanması ve iş kazası için tutanak tutulması açısından oldukça önemlidir. Daha sonrasında kaza mağdurunun veya işçinin can kaybı yaşaması halinde yakınlarının SGK tarafından sunulan yardım hizmetlerinden yararlanması için Sosyal Güvenlik Kurumu’na ya da Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na iş kazası bildirimi yapılmalıdır.
SGK’ya yapılacak iş kazası bildirimi yazılı olarak doğrudan kuruma iletilebilir. “Peki, bunun dışında daha kolay bir yöntem var mı?” diye düşünüyorsanız internetten üzerinden de iş kazası bildirimi yapmak mümkün. İnternetten yapılacak bildirimler için de iki seçenek bulunur:
- E-devlet aracılığı ile iş kazası bildirimi: E-devlet sistemine giriş yaparak “İş Kazası ve Meslek Hastalığı E-Bildirim” sayfası üzerinden iş kazası bildirimi yapılabilir.
- SGK web sitesi aracılığı ile iş kazası bildirimi: SGK web sitesinde de “İş Kazası Meslek Hastalığı E-Bildirim” sayfası bulunur. Bu sayfa üzerinden kullanıcı kodu ve iş yeri şifresi ile giriş yapılarak iş kazası SGK’ya bildirilebilir.
İş Kazası Bildirim Süresi Ne Kadar?
Tabii ki bildirim yapmanın belirli bir süresi var. Bu süre geçirilmeden iş kazasının bildirilmesi gerekir. “Peki, bu süre ne kadar?” sorusunun cevabı ise 3 iş günü.
İş kazası meydana geldiği an derhal kolluk kuvvetlerine bildirilmelidir. Sonrasında da iş kazası bildirimi SGK’ya yapılmalıdır. İş kazasının SGK’ya bildirilmesi için kanunda belirtilen süre ise 3 iş günüdür. Örneğin pazartesi gerçekleşen bir iş kazasının bildiriminin en geç perşembe gününe kadar yapılması gerekir.
İş Kazası Bildirimi Yapılmazsa Ne Olur?
İş kazası, belirlenen süre içinde kurumlara bildirilmediği takdirde kuruma idari para cezası uygulanır. Kurum hem işçinin SGK tarafından alacağı geçici iş göremezlik ödeneğini hem de idari para cezasını ödemek zorunda kalır.
Para cezasının tutarı ise iş yerinde çalışan sigortalı sayısına, kazanın az tehlikeli veya çok tehlikeli olması gibi tehlike sınıfına göre değişir. İş göremezlik ödeneği de işçinin raporlu gün sayısına, durumuna ve maaşına göre belirlenir. Bu hesaplama hakkında detaylı bilgi almak için “İş Göremezlik Raporu Nedir? İş Göremezlik Ücretleri Ne Kadar?” yazımızı okuyabilirsiniz.
Bu maddi cezaların yanı sıra işveren tarafından iş kazası bildirilmezse işçi veya işçinin ailesi dava açarak iş kazası tazminatı da alabilir. İş kazası tazminatının tutarı ise işçinin durumu, bakmakla yükümlü olduğu aile bireyleri, işçi ile işverenin kusurları ve işçinin maaşı gibi unsurlar dikkate alınarak belirlenir.
Her iş yeri, çalışma ortamına ve yapılan işe göre çeşitli riskleri içinde barındırır. Bu risklerden dolayı bir kazanın meydana gelmesi sonucunda ise iş kazası bildirimi, çalışan açısından hayati öneme sahipken işveren açısından da ceza ile karşılaşmamak için oldukça önemli.
Unutmayın ki iş kazalarının meydana gelmemesi için önlem alınması şart. Bunun için iş güvenliğini sağlamak adına çalışmaların yapılması ve olası risklere karşı önlem alınması gerekli. “Peki, olası risklere karşı nasıl önlem alınır?” diye düşünüyorsanız bunun cevabı iş yeri sigortasından geçiyor.
İş yeri sigortası ile ilgili detaylı bilgi için “İş Yeri Sigortası Nedir? Neden İş Yeri Sigortası Yaptırmalısınız?” yazımızı okuyabilirsiniz. İş yerinizi olası risklere güvence altına almak için de size en yakın satış kanalımız ile iletişime geçerek işinize en uygun iş yeri sigortası teklifini alabilirsiniz.
MAPFRE Sigorta