Sosyal medya uygulamaları hem gençler hem de çocuklar arasındaki popülerliğini büyük bir hızla artırmaya devam ediyor! Uzmanlar, dijital cihazların ve çok fazla sosyal medya kullanımının çocuklar ve gençler için zararlı olabileceği konusunda ebeveynleri sıklıkla uyarıyor. Bu düşünceleri paylaşan ebeveynler ise çocuklarının akıllı telefon ve sosyal medya alışkanlıkları hakkında endişeye kapılabiliyor.
Artık hayatımızın her alanında sosyal medya varken çocukları bundan uzak tutmak oldukça zor. Bu yüzden tamamen yasaklamak yerine anne ve babalar tarafından çocukların sosyal medya kullanımına belli sınırlar getirilmesi daha mantıklı görünüyor. Peki, nasıl bir yol izlenmeli? Beraber göz atalım:
Sosyal Medya Kullanma Süresi Ne Kadar Olmalı?
Sosyal medya, çocukların arkadaşları ile bağlantı kurmasına ve çevresinde neler olup bittiğinden haberdar olmasına yardımcı oluyor. UNICEF tarafından yapılan ”Dijital Dünyada Çocuklar” isimli bir çalışma, sosyal medyada belirli bir zaman geçirmenin çocuklar için gerçekten iyi olduğunu ve dijital teknolojinin çocukların sosyal ilişkileri için faydalı olduğunu ortaya koyuyor. Bilinçli bir şekilde kullanılan sosyal medya, çocukların akranlarıyla ilişkileri ve genel iletişim becerileri açısından olumlu karşılanıyor. Instagram gibi platformlar, çocuklara kendilerini yaratıcı bir şekilde ifade etmek için ilham veriyor ve başkalarının başarılarını takdir etmelerini sağlıyor. Ancak tüm faydalara rağmen ebeveynlerin, siber zorbalık ve uygunsuz içeriklere maruz kalma potansiyelinin de farkında olmaları gerekiyor.
Maalesef 18 yaş altındaki çocuklar, kendilerini tehlikeye atmakta olan çevrimiçi davranışlarının sonuçlarını fark edemeyebiliyor. Üstelik sanal dünyada çok fazla zaman harcamak, zihin sağlığına da zarar verebiliyor. Bu noktada, çocuklara ortaya çıkabilecek riskleri nasıl yönetebileceklerini göstermek ise ebeveynlere düşüyor.
Bugün ortalama bir genç, ekran başında -neredeyse tam zamanlı bir iş gibi- yaklaşık 9 saat harcıyor. Araştırmalar, sosyal medyada günde 2 saat geçirmenin çocuklar arasında kaygı ve mutsuzluğa katkıda bulunduğunu ortaya koyuyor. Bu gibi sorunları yaşamamak ve sağlıklı zihinsel süreçler için uzmanlar, her gün 60 ila 90 dakika arasında bir sosyal medya kullanma limiti öneriyor. Diğer saatlerin arkadaşlar, spor aktiviteleri, sosyal etkinlikler, çalışmalar ve aile ile yüz yüze saatlerle doldurulması tavsiye ediliyor.
Çocukların Sosyal Medya Kullanımı Takip Edilmeli mi?
Ebeveynlerin, çocuklarının sosyal medya sitelerinde ne yaptığını kontrol etmeye dair görüşleri farklılık gösteriyor. Bazı ebeveynler çocukların da mahremiyeti hak ettiğine ve sosyal medya kullanımı konusunda endişelenilmemesi gerektiğine inanıyor. Bununla birlikte sanal dünyanın tehlikelerinin tam olarak anlaşılamaması, akran sorunları ya da bir ekranın arkasına gizlenen siber zorbalıklar, ebeveynlerin sosyal medya etkinliklerini takip etmesini önemli hale getiriyor.
Uzmanlar, çeşitli risklerden ötürü yetişkin olmayan çocukların sosyal medya paylaşımlarının kontrol edilmesinin akıllıca olacağına inanıyor.
Çocukların Sosyal Medya Kullanımına Ne Zaman Sınır Getirilmeli?
Sosyal medya bağımlılığının etkilerinin ne kadar derin olduğunu kesin olarak belirlemek için daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyulsa da çocukların gösterdiği çeşitli belirtiler sayesinde sonuçları hissedilebiliyor. Örneğin sosyal medya platformlarında çok fazla zaman geçiren çocuklar genellikle aşağıdaki sorunları yaşıyor:
- Yüz yüze sosyal etkileşimden çekinmek,
- Endişe, stres ya da normal rutinler tarafından boğulmuş hissetmek,
- Notların düşmeye başlaması,
- Ev işleri veya ev ödevleri gibi gerçek hayattaki sorumluluklardan kaçınmak,
- Kişilere ve eylemlere tepkisiz kalmak,
- İnsanları telefonlarına bakarak küçümsemek,
- En yakın ilişkilerinde çatışmak.
Ebeveynler Çocuklarıyla Sosyal Medyada Arkadaş Olmalı mı?
Böyle bir karar muhtemelen çocuğunuzun kişiliğine ve yaşına bağlı olarak değişir. Bazı ebeveynler ve çocuklar akıllı telefon üzerinden iyi bir iletişim kurarken bazıları zorluk yaşayabilir. Ebeveynler için çocuklarıyla sosyal medyada arkadaş olmak iyi hissettirebilir; ancak her platformdan takip edilmeyi çocuğunuz boğucu bulabilir.
Çocuğunuzla Facebook ya da Instagram gibi bir sosyal medya platformları üzerinden arkadaş olabilirsiniz. Ancak unutmayın ki bu çocuğunuzun sosyal medyayı nasıl kullandığını takip etmeniz için yeterli olmayabilir. Çünkü çocuğunuz birden fazla hesap kullanıyor ve siz bu hesaplardan sadece birini biliyor olabilirsiniz. Özetlemek gerekirse çocuğunuzla bir platformda bağlantı kurduğunuzda bunun kullandığı tek platform anlamına gelmediğini bilmelisiniz.
Günümüzde güvenlik ve takip odaklı sosyal medya programları, ebeveynlerin çocuklarının çevirim içi aktivitelerini yakından takip etmesine ve bir limit belirlemesine yardımcı oluyor. Telefon zaman sınırlarını belirlemeyi ve gelen web içeriğini filtrelemeyi sağlayan uygulamalar ile çocuğunuzun aramalarını, metinlerini, GPS ve sosyal medya etkinliklerini izleyebilirsiniz. Birçok uygulama çocuğunuzun web sitesinde nasıl gezindiğini görüntülemenizi ve zaman sınırlamaları belirlemenizi sağlayabilir.
Çocukları Sosyal Medyanın Zararlarından Korumak İçin Neler Yapılabilir?
Risklere rağmen internet ve sosyal medya, uygun rehberlik ve denetim ile çocuklar için hala güvenli ve zevkli bir iletişim aracı olabilir. Aşağıdaki basit ancak etkili yöntemler ile çocuğunuzun sağlıklı sosyal medya kullanma becerilerini geliştirebilirsiniz.
- Sürekli öğrenen ebeveynler olun. İnternet hızla değişen bir yer olduğu için bilgiyi çocuklara uygun şekilde dağıtmalısınız. Çocuklara sosyal medyanın risklerini, bunlara nasıl tepki vereceklerini ve nedenlerini anlatmalısınız.
- Çocuğun bakış açısını anlamaya ve çevrimiçi bağımsızlıklarını bilinçli bir şekilde geliştirmeye odaklanın. Yaşa uygun içerik ve kullanım kuralları belirleyin.
- Gizliliği mümkün olduğunca kontrol edin. Uygulamalardaki gizlilik ayarlarını mümkün olduğunca sıkı tutun. Çocuklarınızı asla kişisel bilgileri ve özel fotoğrafları paylaşmamaları konusunda eğitin. Çocuklar tarafından kullanılan her uygulamada konum izlemeyi devre dışı bırakın.
- Çocuk dostu ünlü hesapları dışında çocuğunuzun sadece şahsen tanıdığı çocuklarla arkadaş olmasına izin verin.
- İnternet, ev ödevi için gerekliyse Wi-Fi erişimini önceden belirlenmiş bir süre için ayarlamayı deneyin. Wi-Fi şifrelerini değiştirmek, bir çocuğun Wi-Fi erişimini uzaktan kapatmak için uygulamaları kullanmak veya bir güvenlik tarayıcısı uzantısı kurmak hem sosyal medya etkileşimini kontrol etmek hem de çevrimiçi güvenliği geliştirmeye yardımcı olabilir.
- Çocuklarınızı çok yönlü ve eleştirel düşünmeleri için teşvik edin. İnternette yeni olan çocuklar, çevirimiçi ortamda gördüklerinin veya okuduklarının her zaman doğru olup olmadığını anlayamayabilir. Birden fazla ve güvenilir kaynakla bilgileri doğrulamayı öğrenmek yetişkinler için bile değerli bir yöntem olabilir.
- Çocuklarınızın davranışlarındaki değişiklikleri izleyin. Çocuğunuz çevrimiçi ortamda sorunlarla karşılaşıyorsa bunu her zaman size söylemeyebilir. Bu özellikle bazı çocukların ebeveynlerin erişebileceği sosyal medya hesaplarından ayrı olarak oluşturdukları “gizli” bir hesapları varsa geçerli olabilir.
Çocuğunuz sosyal medya paylaşımlarına başlamaya istekliyse ancak Facebook veya Instagram beğenilerini kullanmaya hazır olmadıklarını hissediyorsanız o zaman onları, çocuklar için yapılmış ve sosyal medyanın yararlarını öne çıkaran alternatif sosyal ağlara yönlendirebilirsiniz.
Bu platformlar, oyunlar ve yarışmalar gibi çocuk dostu birçok özellik sunar. Genellikle sosyal medya reklamları içermezler ve güvenli bir şekilde paylaşım yapmanın yanı sıra paylaşımları öğretim aracı olarak kullanma şansı tanırlar. Çocuk dostu sosyal ağlar, çocuklara deneyimlerini paylaşabilecekleri ve tanıdıkları arkadaşlarıyla iletişim kurabilecekleri daha güvenli bir ortam sağlayabilir.