Günlük hayatımızda bazen hiç beklenmedik olaylarla karşılaşabiliriz. Örneğin doğal afetler bu beklenmedik olaylardan biridir. İşte, istem dışı gelişen bu olaylar sonucu ortaya çıkan durumları ifade etmek için mücbir sebep kavramı kullanılır.
Mücbir sebep kavramı, sigortacılık için de oldukça önemli. Çünkü bir sigorta poliçesi hazırlarken detaylı bir şekilde mücbir sebep tanımı yapmak ve bu tanım çerçevesinde teminatları oluşturmak gerekir. Kısacası beklenmedik olaylar yaşandığında hem sigorta şirketinin hem de sigortalının olumsuz bir durum yaşamaması, mücbir sebep kavramının detaylarını bilmekten geçiyor.
O halde gelin, tüm detayları ile mücbir sebep kavramını incelemeye başlayalım.
Mücbir Sebep Nedir?
Bir hukuk terimi olan mücbir sebebi, “önüne geçilmesi mümkün olmayan ve istem dışı gelişen durum” olarak tanımlamak mümkün.
Mücbir sebep hem hukuk hem de sigortacılık alanında sıklıkla karşılaştığımız bir kavramdır. Çünkü mücbir sebepler nedeniyle bir sözleşme kapsamında verilen taahhütlerin yerine getirilmesi zorlaşacağı veya tamamen ortadan kalkacağı için genellikle resmi sözleşmelerde mücbir sebep maddesine yer verilir. Böylece tarafların kanundan veya sözleşmeden doğan karşılıklı hak, görev ve yükümlülüklerinin olası bir beklenmedik olay karşısında ertelenmesi veya ortadan kalkması net bir şekilde belirlenir.
Mücbir Sebep Halleri Nelerdir?
Tabii ki bir olayın mücbir sebep olarak kabul edilmesi için çeşitli şartları yerine getirmesi şart. Örneğin tarafların kendilerinden kaynaklı herhangi bir aksama ve engel, mücbir sebep olarak kabul edilmez. Bir olayın mücbir sebep olarak nitelendirilmesi için şu özelliklere sahip olması gerekir:
- Gerçekleşen olaylar dış kaynaklı olmalıdır. Tarafların kendilerinden kaynaklı sebepler mücbir sebep olamaz.
- Dış kaynaklı bir olayın mücbir sebep olarak kabul edilmesi için aynı zamanda kaçınılmaz olması gerekir. Eğer kişi veya kurumlar, gerekli önlemleri alarak gerçekleşen bu olaydan kaçınabiliyorsa mücbir sebepten bahsedilemez.
- Mücbir sebebin kaçınılmaz olmasından da anlaşıldığı gibi mücbir sebep olarak gerçekleşen olaylar öngörülemez olmalıdır.
Mücbir sebebin özelliklerinden de anlaşıldığı gibi planlı, öngörülebilir, kişi veya kurumların kendilerinden kaynaklı ortaya çıkan durumlar mücbir sebep niteliği taşımaz. Tüm bu kriterler dikkate alınarak başlıca mücbir sebep halleri ise şu şekilde sıralanabilir:
- Deprem ve sel gibi doğal afetler
- Savaş ve seferberlik hali
- Salgın hastalık
- Ekonomik kriz
- Grev ve lokavt gibi halk hareketleri
- Mevzuat değişikliği
Yukarıda yer alan başlıca mücbir sebeplerden biri ortaya çıktığında taraflar arası yapılan sözleşmede yer alan yükümlülükler ortadan kalkar veya ertelenir.
Sigortada Mücbir Sebep Ne Demek?
Konut veya araç fark etmeksizin bir sigorta poliçesi yaparken mücbir sebep kavramı ile karşılaşmanız mümkün. Çünkü mücbir sebep olarak kabul edilen olaylar, sigorta şirketinin yükümlü olduğu sorumlulukları etkiler. Örneğin, bir deprem olduğunda eviniz bu doğal afetten dolayı zarar görebilir. Bu zararın sigorta kapsamında karşılanıp karşılanmayacağı da sigorta şirketinin poliçede yer verdiği mücbir sebep tanımına ve kapsamına göre değişir.
Sigorta şirketleri, beklenmedik olaylardan kaynaklı doğan zararı karşılama yükümlülüklerini belirlemek için mücbir sebep hallerini dikkate alarak teminatlarını oluşturur. Genellikle mücbir sebeplerden bazıları, ek teminat olarak poliçeye eklenebilir.
Örneğin MAPFRE Sigorta’dan aracınız için kasko sigortası sözleşmesi yaparken grev, Iokavt, kargaşalık ile halk hareketleri ve bunları önlemek üzere yetkili organlar tarafından yapılan müdahaleler sonucunda meydana gelen zararları, ek sözleşme ile teminat kapsamına eklemeniz mümkün. Bunun dışında doğal kaynaklı mücbir sebep halleri olan deprem, toprak kayması, fırtına, dolu, yıldırım, yanardağ püskürmesi, sel ve su baskını gibi durumlardan doğacak zararları da teminat kapsamına alabilirsiniz. Böylece mücbir sebeplerden doğan zararların sigorta tarafından karşılanmasını sağlayabilirsiniz.
Ancak burada önemli olan, mücbir sebeplere yönelik teminatların açık bir şekilde belirtilmesi ve herhangi bir belirsizliğe yer verilmemesidir. Çünkü poliçede yer alan herhangi bir belirsizlik ya da açık hali, her iki taraf için de olumsuz bir durum oluşturabilir. Bu nedenle sigorta poliçesi oluştururken sigortanın sunduğu teminatları detaylı bir şekilde incelemeniz, talep ve ihtiyaçlarınıza göre teminat kapsamını oluşturmanız oldukça önemlidir.
Kısacası mücbir sebep hallerinden kaynaklı hasarların karşılanma şartlarını yani sigorta güvence kapsamını ek teminatlarla genişletmek ve teminat kapsamında yer alan beklenmedik bir olay yaşandığında da zararı sigorta ile karşılamak mümkün.
Siz de araç ya da konut fark etmeksizin sigorta poliçenizde mücbir sebeplere karşı önlem almak ve taleplerinizi karşılayacak bir sigorta yaptırmak istiyorsanız MAPFRE Sigorta acenteleri ile iletişime geçerek detaylı bilgi alabilirsiniz. Sigortacılıkta sıklıkla karşılaşılan bir diğer terim olan klozu öğrenmek için de “Kloz Nedir? Kloz Çeşitleri Nelerdir?” yazımızı okuyabilirsiniz.
MAPFRE Sigorta