Seyahatiniz için biletinizi aldınız ve uçuş için hazırsınız. Ancak uçağa gittiğinizde biletinizin başka bir yolcuya daha satıldığını öğreniyor ve uçağa alınmıyorsunuz.
“Böyle bir şey olması mümkün mü?” diyorsanız havayolu şirketlerinin uyguladığı overbooking, yani çoklu rezervasyon uygulaması ile tabii ki mümkün. Üstelik bu uygulama, Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA) tarafından havayolu şirketlerine belirli kurallar çerçevesinde tanınan bir hak.
“Peki, yolcu olarak böyle bir durumda ben ne yapacağım?” diye merak ediyorsanız overbooking durumunda yolcuların mağdur olmaması için çeşitli haklarının doğduğunu belirtelim. O halde gelin, tüm detayları ile overbooking uygulamasını ve bir yolcu olarak bu durumla karşılaşırsanız hangi haklara sahip olduğunuzu birlikte inceleyelim.
Overbooking Nedir?
Türkçeye çifte rezervasyon olarak çevrilen overbooking, farklı sektörlerde kullanılsa da daha çok havayolu sektöründe karşımıza çıkan bir kavram. Bu kavramı ise havayolu şirketlerinin ticari strateji olarak başvurdukları bir uygulama olarak tanımlamak mümkün. Çünkü overbooking uygulaması sayesinde havayolu şirketleri planlanan bir uçuş için mevcut koltuk sayısından daha fazla bilet satabilir.
Örneğin 1000 kişilik uçuş için havayolu şirketi, 1010 yolcuya bilet satışı yapabilir. Tabii ki böyle bir durumda tüm yolcular uçağa gelirse de yolcu sayısı, uçağın kapasitesini aştığı için yolcular için zorlu durumlar ortaya çıkabilir.
Havayolları Şirketleri Neden Overbooking Yapar?
Havayolları şirketleri tarafında bu uygulamanın tercih edilmesinin nedeni ise uçağa gecikme, bileti iptal etme gibi sebeplerden dolayı uçuşa gelmeyen yolcuların yaratacağı zararı ortadan kaldırmak. Çünkü boş koltuklar, havayolu şirketi için kârlı bir yapı sunmaz. Havayolu şirketleri de yolcu gelmeme oranını geçmiş verilerden analiz ederek overbooking bilet satışı yapabilir.
Kısacası overbooking ile uçakta boş koltuk bırakmama hedeflenerek ekstra bilet satışı yapılır. Bu da uçağın tam kapasite dolmasına yardımcı olarak havayolu şirketlerinin maksimum kâr elde etmesini sağlar.
Ancak bu strateji genellikle işe yarasa da tüm yolcuların uçağa gelmesi sonucunda uçağa sığmayan bir yolcu kitlesi ortaya çıkması kaçınılmaz. İşte bu noktada da yolcu olarak haklarınızı bilmeniz oldukça önemli.
Overbooking Durumunda Yolcuların Hakları Nelerdir?
Uçuşlarda satılan bilet sayısının, uçağın yolcu kapasitesini aştığı durumlarda öncelikle havayolu şirketi tarafından yolculuğundan feragat edecek gönüllü yolcular aranır. Ancak yolcular arasında gönüllü olarak yolculuğundan feragat edecek kişilere, havayolu şirketi tarafından çeşitli seçeneklerin sunulması gerekir. Bu seçenekleri ise şu şekilde sıralayabiliriz:
- Yolcunun bilet ücretinin iadesi ve seyahat başlangıç noktasına geri götürülmesi
- Yolcunun gideceği son varış noktasına göre güzergah değişikliği yaparak alternatif uçuş sunulması
- Yolcunun uygun göreceği daha sonraki bir tarihte, benzer taşıma şartları altında uçuş değişikliğinin yapılması
Peki, yolculardan gönüllü çıkmazsa ne olur? Böyle bir durumda uçuş, yolcu kapasitesinden fazla bir şekilde gerçekleşmeyeceği için havayolu şirketi, mecburi olarak yolcular arasında kendisi seçim yaparak yolcuları uçuşa kabul etmeyebilir. Ancak yolcuların iradesi dışında uçuşa kabul edilmemeleri durumunda yolcuların yukarıdakilere ek olarak tazminat, yemek ikramı, konaklama ve ulaşım isteme hakkı doğar.
Overbooking Tazminatı Ne Kadar?
Peki, yolcuların hakları nasıl belirlenir? Overbooking durumunda yolcuların hakları, aslında belirli kurallar çerçevesinde korunur. Bu kurallar ise Avrupa Birliği Havayolu Yolcu Hakları ve Türkiye için de Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) tarafından belirlenir.
SHGM tarafından belirtilen tazminat tutarı ise iç hat uçuşları 100 Euro, dış hat uçuşları ise uçuşun varış noktasına göre 250 Euro’dan 600 Euro’ya kadar değişebilir.
Ancak şunu belirtelim; tazminat tutarı, yolcunun yaşadığı olaya ve uğradığı zarara göre farklılaşabilir. Örneğin uçuşa alınmayan yolcu, uçuşa alınmama nedeniyle kritik bir ticari anlaşmanın yapılamaması gibi bir durum söz konusu olursa havayolu şirketinin ödemesi gereken tazminat miktarı artabilir. Bu nedenle overbooking durumunda belirlenecek net tazminat tutarı, uçuşun başlangıç noktası, nereye olduğu ile durumun yaşandığı ve yolcunun yaşadığı zorluğa göre değişebildiğini unutmamak gerekli.
Eğer overbooking durumundan dolayı iradeniz dışında uçağa kabul edilmeyip zorlu bir deneyim yaşadıysanız bu konuda yardım almak için bir hukukçuya danışmanızda fayda var.
Sonuç olarak overbooking durumu, her ne kadar havayolu şirketleri için bir ticaret stratejisi olsa da yolcular için sinir bozucu olaylara sebebiyet verebilir. Ancak havayolu şirketlerinin bu gibi durumlarda yolculara çeşitli haklar sunduğunu unutmamak, bu durumu daha kolay ve rahat bir şekilde yönetebilmek için oldukça önemli. Siz de bir gün overbooking ile karşılaşırsanız, bu hakları talep ederek durumu en iyi şekilde yönetebilirsiniz.
Ancak unutmayın ki seyahatlerinizde overbooking durumu dışında farklı risklerle de karşılaşmanız mümkün. “Peki, bunun için ne yapacağım?” diyorsanız olası riskleri de göz önünde bulundurup yurt dışı seyahatlerinde kendinizi ve yakınlarınızı güvence altına almak için MAPFRE Sigorta, her zaman yanınızda.
MAPFRE Sigorta ile seyahat sigortası yaptırarak yurt dışı seyahatlerinizde yaşayabileceğiniz olası riskleri, poliçe limitleri ve teminatları dahilinde garanti altına alabilirsiniz. Hemen ihtiyaç ve taleplerinize uygun seyahat sağlık sigortası poliçesini oluşturmak için seyahat sigortası teklif sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.
MAPFRE Sigorta