Aracın kimliği olan plaka, her araçta olması gereken bir zorunluluk. Plakasız veya standart dışı plakalarla trafiğe çıkmak ise ceza sebebi. Bu nedenle plakanız hasar gördüyse veya mevcut plakanızı değiştirmek istiyorsanız bu işlemleri gecikmeden yapmanızda fayda var. Ancak böyle durumlarda karşınıza plaka değiştirme ve plaka yenileme olmak üzere iki seçenek çıkar. Peki, plaka yenilemek veya değiştirmek için neler yapmanız gerektiğini, hangi işlemin hangi durumlarda yapılacağını biliyor musunuz?
O halde gelin, tüm detaylarıyla plaka değiştirme ve plaka yenileme işlemlerini incelemeye başlayalım.
Plaka Değiştirme ve Plaka Yenileme Arasındaki Fark Nedir?
Plaka değiştirme ve plaka yenileme ifadeleri genellikle aynı işlem için kullanılsa da aslında bu yanlış bir kullanım. Çünkü bunlar birbirinden farklı iki işlem. Bu nedenle öncelikle bu iki işlem arasındaki farkı öğrenelim.
Plaka değiştirme, aracın mevcut plakasından farklı bir plaka numarası alma anlamına gelir. Plaka yenilemede ise plaka numarası değişmeden plaka güncellenir. Yani plaka değiştirmede plaka numarası değişirken plaka yenilemede değişmez. Çünkü iki işlemin uygulama nedenleri birbirinden farklıdır.
Plaka Yenileme Neden Yapılır?
Zamanla aracınızın plakası yıpranabilir veya bir kazadan ötürü plaka hasar görebilir. Böyle durumlarda plaka okunamaz hale gelir. Plakanının okunamayacağı tüm bu durumlar ise TÜVTÜRK tarafından ortaya konulan Plaka Yönetmeliği kapsamında “ağır kusur” olarak belirtilir. Plakada ağır kusur sayılan durumlar nelerdir, merak ediyorsanız hemen sıralayalım:
- Harf ve rakamların okunmasını engelleyecek şekilde boya, vida gibi herhangi bir müdahalede bulunulması
- Plakada zorunlu olan dalgalı çizgi, TR ve ay yıldız şeklindeki hologramların olmaması
- Harf ve rakamların, kullanılması gereken karakter kalıpları dışında olması
- Plaka basmaya yetkisi olmayan kişi veya kurumlar tarafından yönetmelik dışında plakanın basılması
- Okunamayacak derecede hasar görmüş olması
- Okunmasını engelleyecek şekilde plakanın üzerine folyo, kağıt gibi maddelerin yapıştırılması
- Yetkili kurum onay mührünün olmaması
- Plakanın, araç üzerinde okunamayacak bir alana monte edilmesi
Ağır kusurlu plakalara sahip araçlar, araç muayenesinden geçemez. Plakanın okunabilir ve yönetmeliğe uygun hale gelmesi için de plaka yenileme işlemi yapmak zorunludur.
Plaka Yenileme İşlemi Nasıl Yapılır?
Aracınızın tek ya da çift plakasında sorun varsa plakanızı yenilemeniz gerekir. Plaka yenileme işlemi için gerekli belgeler ise şunlardır:
- Nüfus cüzdanının aslı ve fotokopisi
- Araç ruhsatının aslı ve fotokopisi
- Eski plakalar
- Plaka yenileme dilekçesi
Gerekli belgeler ile notere başvurarak plaka yenileme talebinde bulunabilirsiniz. Noter tarafından plaka basım belgesi aldıktan sonra ise Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonu’na bağlı odalara gitmeniz gerekli. Plaka basım ücretini ödeyip yeni plakanızı bastırabilir ve araca takılmaya hazır hale getirebilirsiniz.
Plaka Değişikliği Neden Yapılır?
Plaka değişikliği için plaka numarasının değişmesi gereklidir. Örneğin 06 kodlu bir plakanız varken 34 plaka kodu ile başlayan bir plaka almak istiyorsanız bu işlem plaka değişikliğine girer. Bu değişimin nedenlerini ise genel olarak şu şekilde sıralamak mümkün:
- İkinci el araç satın almak
- İkametgah değişikliği yapmak
- Özel plaka almak (Keyfi plaka değişikliği yapmak)
Bu üç durumdan biri söz konusu olduğunda plaka değişikliği yapılabilir. Ancak plaka değişikliği için yasal bir zorunluluk yok. Tabii ki plaka, standart dışı olmadığı takdirde. Plaka standart dışıysa plaka numarasını değiştirmeseniz bile plaka yenilemesi yapmanız gerekli.
Plaka Değiştirme Nasıl Yapılır?
Eğer satış veya ikametgah değişikliğinden dolayı plaka değişimi yapacaksanız tıpkı yenileme işleminde olduğu gibi bazı belgelerle notere başvurmanız gerekiyor. Bu belgeler ise şu şekilde:
- Araç sahibinin nüfus cüzdanı
- Satış sonucu değişiklik varsa noter satış belgesi
- İkametgah değişikliğinde ikametgah belgesi
- Aracın eski belgeleri ve plakası
- Zorunlu Trafik Sigortası poliçesi
Değiştirme nedenine göre belgeler derlenip notere başvuru yapıldıktan sonra yeni plakanın basımı için tıpkı plaka yenilemede olduğu gibi Şoförler Odası’na gitmeniz gerekli. Ayrıca plaka değiştirme işlemlerinin yapılabilmesi için aracın MTV borcunun olmaması ve aracın muayenesinin yapılması da şart.
Özel Plaka Nasıl Çıkarılır?
Plaka değiştirme talebi oluşturabileceğiniz bir diğer neden olan özel plaka çıkarmayı diğer nedenlerden farklı değerlendirebiliriz. Çünkü özel plaka almak, tamamen keyfi nedenlere bağlı olduğu için maliyet açısından diğerlerine göre daha pahalı bir seçenek. Bu değişiklikte plakada olması istenen harf bileşenlerine göre fiyatlar 250.000 TL’ye kadar çıkabilir. Ayrıca genellikle kulüp, isim, siyasi parti kısaltmaları için tercih edilen bu değişiklik için plakada yazan şehirde ikamet etmek zorunlu.
Özel plaka çıkarmak için izlemeniz gereken adımlar ise diğer değişikliklere göre biraz farklı. Öncelikle Emniyet Genel Müdürlüğü’nden istediğiniz plakanın dolu olup olmadığını öğrenmeniz gerekli. Eğer plaka boşta ise özel plakanın ücretini ödeyip makbuzunu aldıktan sonra notere başvurarak değişim işlemlerini gerçekleştirebilirsiniz. Unutmayın ki mevcut bir plakanız varken özel plaka alıyorsanız eski plakaları da notere teslim etmelisiniz.
Sonuç olarak plaka değiştirme ve plaka yenilemenin uygulama nedenleri farklılık gösterse de yapmanız gerekenler oldukça benzer. Noterler aracılığı ile kolaylıkla plakanızı yenileyebilir veya değiştirebilirsiniz.
Yeni plakanızı aldıktan sonra trafik cezalarının ödemesinde gecikme yaşamamak için araç plakasına yazılan cezaları da plakadan ceza sorgulama yaparak ara ara kontrol etmeyi unutmayın. Plaka üzerinden trafik ceza sorgulama ve ödeme işlemleri hakkında detaylı bilgi almak için “Plakadan Trafik Cezası Sorgulama Nasıl Yapılır?” yazımızı okuyabilirsiniz.
MAPFRE Sigorta