Siz de yakın zamanda sigorta yaptırarak ileride başınıza gelebilecek riskler sonucunda oluşacak hasarları güvence altına alanlardansanız rücu kelimesini duymuş olabilirsiniz. Çünkü rücu, rücu hakkı ve rücu davası çok sayıda sigorta ürününü yakından ilgilendiren durumlar arasındadır. Peki, rücu tam olarak ne demek? Öncelikle bu soruyu cevaplandırmakta fayda var.
Rücu Nedir?
Rücu kelimesi Türkçeye Arapçadan geçmiş olup “ geri dönme , yönelme ” gibi anlamlara gelmektedir. Rücu kelimesine hukuki literatürde sıklıkla karşılaşılır. Rücü; bir kişinin, hukuken diğerinin yerine geçerek üçüncü kişilere karşı onun haklarını ve sorumluluklarını devralması durumu yani halefiyet hakkı olarak açıklanır. Sigortacılıkta ise rücu, halefiyet hakkı dışında zorunlu poliçelerdeki genel şartlar içinde tanımlanmış şekli ile kullanılır. Bu tanımlarda hangi hallerde rücu işlemi yapılması gerektiği madde madde açıklanmıştır.
Genellikle insanlar rücu durumuyla oto ve konut poliçelerinde karşılaşmaktadır. Bunun dışında diğer sigorta branşlarında da rücu ile ilgili durumlarla karşılaşılabilirler. Biz en çok yaşanan oto ve konut poliçelerindeki rücu durumlarını kısaca anlatmaya çalışalım.
Oto Branşına Ait Rücular
Sigorta şirketleri ve motorlu araçlar için temelde zorunlu mali mesuliyet poliçesi (Trafik poliçesi) ve isteğe bağlı olan ve teminatları sigortalının belirlediği kasko poliçesi kesmektedir. Bu poliçeler ile teminat altına alınan aracın bir hasara uğraması durumunda kusurlu olan aracın trafik poliçesi kusursuz olan diğer aracın hasarını poliçe teminat limitlerine kadar öder.
Kusurlu aracın sürücüsü trafik sigortası genel şartlarında belirtilen rücu durumlarından herhangi birini taşıyorsa, sigorta şirketi mağdur aracın hasarını öder. Ancak ödedikten sonra ödenen hasar tazminatı kadar olan tutarı kendi sigortalısından talep edebilir.
Bu rücu durumlarından bazılarını ise şu şekilde sıralayalım:
- Yeterli veya geçerli bir ehliyete sahip olunmaması
- KTK yani Karayolları Trafik Kanununda belirtilen yasal sınırların üstünde alkollü araç kullanılması
- Araç sürücüsünün kasıtlı hareketi sonucunda kazanın meydana gelmesi
- Sürücünün olay yerini terk etmesi
Kasko poliçelerinde, bir hasar olması durumunda sigorta şirketleri tazminat ödedikleri oranda hukuken sigortalının yerine geçerek kusurlu olan üçüncü şahıslara rücu etme hakkı kazanırlar. Burada temel konu, kusur tespitinin nasıl yapıldığıdır. Kusur tespiti, 2918 Sayılı Karayolu Trafik Kanunu çerçevesinde değerlendirilir.
Bir trafik kazasında kusur tespiti, kolluk kuvvetlerinin düzenledikleri kaza raporlarıyla belirlenir. Ayrıca kazaya sebep olan araç sürücülerinin kendi aralarında düzenledikleri anlaşmalı tutanaklara göre kazaya karışan araçların sigorta şirketlerinin uzlaşmalarıyla kusur tespiti yapabilirler.
Bunların dışında mahkemelerce tayin edilen uzman kişilerle kusur tespiti yapılabilir. Kusur belli olduktan sonra kusursuz veya göreceli kusursuz olan aracın kasko sigorta şirketi, kusurlu veya göreceli kusurlu olan aracın trafik sigortası şirketinden tazminatı rücuen talep edebilir. Bu işlem sigorta şirketleri arasındaki bir protokol ile düzenlenir ve protokol çerçevesinde rücu işlemleri yürütülür.
Konut Branşına Ait Rücular
Konut sahibi kişiler, konutlarında meydana gelen hasarların geri ödemesi için sigorta şirketlerinde poliçe düzenlerler. Bu oluşan hasarlar bazen başka konutlara da zarar verebildiği gibi konutun bulunduğu binaya da zarar verebilir. Bu gibi durumlarda zarar gören konut sahipleri, zarar veren konut sahibinden zararlarının geri ödemesini talep edebilir.
Zarar gören konutun, sigorta şirketinden poliçesi varsa tazminat tutarını sigorta şirketi mağdur konut sahibine ödedikten sonra “halefiyet hakkı” kapsamında zarar veren konut sahibinden bu tutarı talep edebilir. Zarar veren konuta ait bir poliçe mevcutsa ve bu poliçe içerisinde “3. şahıslara verilen zararlar” ile ilgili bir teminat varsa sigorta şirketleri, tazminat tutarının ödemesini aralarındaki rücu protokolüne göre yaparlar.
Rücu Davası Nedir?
Rücu hakkına sahip olan sigorta şirketinin poliçe genel şartları kapsamında rücu hakkını kullanmasına rağmen rücu muhatabı olan kişi ve kurumların ortaya çıkan tazminat tutarını ödememesi veya tutar için itirazda bulunması durumunda yasal yollara başvurulabilir. Yani sigorta şirketi, sigorta kapsamında rücu etme hakkına sahipse sigorta bedelini ödedikten sonra kusurlu taraftan veya poliçe şartlarını yerine getirmeyen sigortalısından hasar tazminatını geri almak için rücu davası açabilir.
Trafik Kazalarında Rücu Durumunun Anlaşılmasında Zorlanılan Bazı Durumlar
Trafik kazalarında ortaya çıkan bazı durumların sigorta şirketleri tarafından rücu edilmesi anlaşılamayabilir. Bu durumları kısaca şöyle sıralayalım: Bir trafik kazasında kazaya sebebiyet veren veya göreceli olarak kusur verilen bir araç değil yaya ise sigorta şirketi halefiyet hakkını devraldıktan sonra kazaya sebebiyet veren yayaya kusuru kadar tazminat talebinde bulunabilir. Yaya, kazada vefat eden yayanın varisleri varsa -varisler redd-i miras yapmadıkları müddetçe- tazminat tutarından sorumlu olur.
Kazaya sebebiyet veren başıboş bir hayvansa ve bu hayvan kusurlu (sorumlu) kabul ediliyorsa hayvanın sahibi tespit edildiği takdirde bu kişi tazminat miktarından sorumlu olur. Kazaya sebep olan aracın sürücüsü olay yerinden ayrılmışsa (bu ayrılış can güvenliği için bile olsa) sigorta şirketi, sigortalı kişiden resmi makamlara verilecek ifade tutanağını ve alkollü olup olmadığının tespiti olan raporu talep eder. Bu belgeler gösterilmezse sigorta şirketi, araç sürücüsünün olay yerini terk etmesini ileri sürerek rücu talebinde bulunabilir.
Bu gibi durumlarla karşılaşıldığında ileride daha ağır tazminat yükümlülükleri altına girmemek için olası bir hasar durumunda sigorta şirketiyle muhakkak iletişime geçilip destek alınması sigortalılar için daha faydalı olur.
Kazalardan uzak, sağlıklı günler dileriz.