Sosyal devletler, vatandaşlarının mağdur olmaması için sosyal güvence sistemleri oluştururlar. Bu sosyal güvence sistemleri, sağlık hizmetlerinden faydalanmak ve yaşlılık döneminde düzenli gelir elde etmek gibi amaçlara hizmet eder. Ülkemizde ise bu sistem, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından sağlanır. Bireylerin ise bu sisteme dahil olabilmesi için devlete sigorta priminin düzenli olarak ödenmesi gerekir.
Şimdi, sigorta primi konusunda merak ettiğiniz soruları yanıtlayalım.
Sigorta Primi Nedir?
Sigorta primi kavramı temelde ikiye ayrılır. İlki sigorta sektöründe, diğeri ise sosyal güvenlik sisteminde ödenen primleri ifade eder:
- Sigorta sektöründe prim: Kişinin hayatta karşılaşabileceği riskleri garanti altına almak için yapacağı sigortaların bedelidir. Sigortalı, sigorta poliçesi kapsamında ödemesi gereken parayı yani sigorta prim miktarını sigorta şirketine öder. Böylece sağlık sigortalarıyla sağlığını, araç sigortalarıyla otomobillerini veya trafikte karşılaşabileceği sorunları, hayat sigortalarıyla da vefat etmeleri durumunda yakınlarını poliçede belirtilen teminatlar dâhilinde güvence altına alır.
- Sosyal Güvenlik Kurumunda prim: İşverenlerin çalışanları için devlete ödedikleri sigorta bedelidir. Böylece çalışanlar, sağlık sorunlarıyla karşılaştıklarında hem kendileri hem de aileleri için devletin sunduğu sağlık hizmetlerinden ücretsiz ya da çok cüzi ücretlerle faydalanabilir. Gereken diğer şartları karşıladıklarında da emeklilik sisteminin faydalarına erişebilirler.
Sigorta türü ne olursa olsun, sigortadan yararlanabilmek için sigorta primi ödemesi yapmak gerekir. Sigorta sektöründeki prim ödemeleri; sigortalının yaşı, cinsiyeti, mesleği, sağlık durumu gibi faktörler dikkate alınarak hesaplanır. Ayrıca sigortanın türü ve sigorta teminatları da sigorta priminin hesaplanmasında etkilidir. SGK üzerinden çalışan-işveren ilişkisi sonucu yatırılan sigorta primi ise temel kriterlere göre belirlenir. Peki, SGK kurumuna yatırılan sigorta prim miktarı nedir, neye göre belirlenir?
Sigorta Primi Ne Kadardır?
Her çalışanın SGK prim tutarı farklı olabilir. Çünkü bu tutar, çalışanın aldığı brüt maaş üzerinden hesaplanarak belirlenir. Yani çalışanın brüt maaşının artması; prim miktarını artırırken maaşın azalması durumunda da prim azalır.
İndirimsiz sigorta primi toplamda brüt maaşın %37.5’i kadardır. Bu oran; işçi sigorta primi %14, işveren payı %20,5, işçi işsizlik payı %1 ve işveren işsizlik payı %2 şeklindedir.
Çalışan Sigorta Primi Nasıl Hesaplanır?
Sigorta primi hesaplama ilk aşamada karışık gibi görünebilir. Ancak sigorta prim oranlarını brüt maaşınız üzerinden kolay bir örnekle açıklayabiliriz. Söz konusu brüt maaş 10.000 TL olsun.
- Prim ücreti = (brüt ücret x işçi sigorta primi oranı) + (brüt ücret x işveren payı oranı) + (brüt ücret x işçi işsizlik oranı) + (brüt ücret x işveren işsizlik oranı)
Prim ücreti = (10.000 TL x %14) + (10.000 TL x %20,5) + (10.000 TL x %1) + (10.000 TL x %2)
Prim ücreti = 1.400 TL + 2.050 TL + 100 TL + 200 TL = 3.750 TL
Hesaplama sonucunda, 10.000 TL brüt ücretli bir çalışan için SGK’ye ödenmesi gereken sigorta primi 3.750 TL’dir. Bu hesaplamalar kafa karıştırıcı olabilir. Ancak SGK’ye ödenen primi çok daha kolay bir şekilde öğrenmeniz mümkün.
Sigorta Primi Sorgulama Nasıl Yapılır?
Sigorta priminizi e-devlet üzerinden kolayca hesaplayabilirsiniz. Bunun için e-devlette SGK Tescil ve Hizmet Dökümü sayfasına giriş yapmanız yeterli. Bağlı olduğunuz sigorta kolunu aynı sayfa üzerinden seçerek hizmet dökümünü sorgulama işlemini gerçekleştirebilirsiniz. Hangi SGK sigorta koluna bağlı olduğunuzu öğrenmek için ise “4A, 4B, 4C Si̇gortalı Nedi̇r? Farklari Nelerdi̇r?” başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.
Sigorta Primi Ne Zaman Ödenir?
Sigorta primleri, işverenler tarafından ayın son gününe kadar yatırılabilir. Ayın son gününün tatil gününe denk gelmesi halinde ise bir sonraki iş gününde prim ödemesi yapılabilir.
Sağlıklı ve keyifli çalışma hayatı dileriz!